ÇÖL ÇİÇEĞİ -WARIS DIRIE

 

 

 

 

Kitap       : Çöl Çiçeği

Yazar       : Waris Dirie

Sunucu    : Belkıs

Tarih       : 01 Ekim 2013

Mekan     : Baylan/Bebek

Katılanlar : Ayşe, Ayşen, Aysun, Billur, Bilgen, Belkıs, Gülda, Gülden, Peyman, Yonca

 

 

 

                                      ÇÖL ÇİÇEĞİ

 

Kısa bir özet

Waris Dirie ( Somalice : Waris Diiriye, Arapça : واريس ديري) (1965 doğumlu) bir olduğunu Somalili model , yazar , oyuncu ve insan hakları aktivisti .

Süpermodel Waris Dirie 1965 yılında okuma yazma bilmeyen bir Somalili ailenin çocuğu olarak dünyaya gelmiş. Dirie, 6 yaşında ailesinin keçilerine bakmak amacıyla çobanlığa başlamış. Evlendirilmek üzere satılacağını anlayınca da 13 yaşındayken evden kaçmış.

 Dirie’nin öyküsü aynı zamanda  sinema filmi olarak çevrilmiş..  “Çöl Çiçeği” adıyla sinemalarda gösterime giren film büyük ilgi görüyor.  Film, Dirie’nin otobiyografisi ve onun Somali’deki zor çocukluğunu ve bir o kadar da zor olan Londra’daki gençliğini anlatıyor.  Çöl Çiçeği’nde bir başka süpermodel, ilk oyunculuk denemesinde Etiyopyalı Liya Kebede, Waris Dirie’nin gençliğini oynuyor.

 

 

 

Göçebe bir kültürde kadınların sünneti kaçınılmaz. Dirie de çıkış yolu olmadığı için dayanmış. Ancak 13 yaşındayken babası onu çok yaşlı biriyle evlendirmeye kalkınca kaçmaktan başka çaresi kalmamış. Çölde günlerce yürümüş, insanlar ve hayvanlardan kaynaklanan birçok tehlikeyi geride bırakmayı başararak Mogadişhu’daki akrabalarına ulaşmış.

Büyükannesi, onu Somali Büyükelçiliği’nde hizmetçilik etmek üzere Londra’ya uğurlarken “Nereden geldiğini hiçbir zaman unutma” diye nasihat etmiş.  Somali Büyükelçiliği’nde tam dört yıl haftanın yedi günü bulaşık yıkayan, temizlik yapan Dirie,  televizyon izleyerek kendi kendine İngilizce öğrenmiş, okuma yazmayı da sökmüş. Dirie,  büyükelçi geri çağrılınca Somali’ye dönmek zorunda kalacağı korkusuyla  tekrar kaçmış.  Büyükelçilikten kaçtığında 18 yaşındaymış.

 

 

 

 Bir lokantaya temizlik işçisi olarak girmiş. Orada ünlü bir fotoğrafçı tarafından keşfedilmiş. Sözleşme imzaladığı modellik ajansının sert yöneticisi ona defilelerde yürüme dersi vermiş. İngilizce bilgisinin yetersizliği filmde de görüldüğü gibi çoğu zaman traji-komik durumlara yol açmış. Örneğin  neden model olmak istiyorsun sorusuna, Dirie  “hizmetçilikten çok daha iyi de ondan” diye yanıt vermiş.  “Yürümeyi biliyor musun?” diye sorulduğunda- ki burada podyumda yürümek kastediliyor-  Dirie, “Elbette biliyorum, ben çölü geçip ta Mogadishu’ya kadar yürüdüm” diye yanıtlıyor. Dirie beyaz insanları ilk kez  Mogadishu’dan Londra’ya giderken görüyor, alafranga tuvaleti ilk kez uçakta kullanıyor.

1997’de modellik yaşamının zirvesinde Dirie kendi deneyimini anlatarak kız çocuklarının sünnetinden açıkça söz eden ilk ünlü olmuş. Önce bir gazeteciyle, ardından da Birleşmiş Milletler’de  konuşmuş. Sonra da kendisini bu davaya adamak amacıyla mesleğinin zirvesinde modelliği bırakmış.

Waris Dirie’nin hayatını oynayan 32 yaşındaki Liya Kebede filmin Dirie’nin mesajını bütün dünyaya duyuracağını umuyor. Kebede, filmin çok duyarlı ve son derece dürüst bir anlatımı olduğunu söylüyor. “İzlemesi harika bir hikaye, hem üzülecek, hem eğlenecek, buarada özellikle Afrika’da çok yaygın olan ciddi bir sorunu öğreneceksiniz” diyor.  Çöl Çiçeği Avrupa ve Güney Amerika’da büyük ilgi gördü. Amerika’nın yanısıra da Gana, Nijerya ve Güney Afrika’da büyük ses getirdi. Şimdi 46 yaşında olan Waris Dirie Avusturya’da yaşıyor ve Çöl Çiçeği Vakfı için kadın haklarını savunduğu kampanyalar düzenliyor. (Aşağı bölümde İngilizce olarak daha detaylı bilgiler var.)

Dünya Sağlık Örgütü’ne göre  dünyada 100 ile 140 milyon kız çocuğu sünnet deneyimi yaşamış. Afrika kıtasında dokuz yaşın üstündeki  yaklaşık 92 milyon genç kız ve kadın zorla sünnet edilmiş.  Her yıl en az 3 milyon kız çocuğu sünnet edilme tehlikesiyle karşı karşıya. Üstelik sorun sadece Afrika’yla sınırlı değil. Arap  ülkelerinde, örneğin Irak’ta, Mısır’da, ayrıca Hindistan’da sünnet vahşeti çok yaygın. Çoğu yerde törensel bir niteliği var bu şiddetin ve kız çocukları kendi babaları dahil bir grup babanın ve ailelerinin  gözleri önünde bu dehşeti yaşamak zorunda kalıyor.

 

Somali

 

 

 

 

            9 milyonluk ülkede, halkın yüzde 53’ü dış dünyadan gelen yardımlarla yaşıyor. 2011’deki kıtlık krizi aşılmış olsa da, 2,5 milyona yakın kişi hala gıda yardımına muhtaç. Nüfusun üçte birine yakın bölümünü de şiddet dolayısıyla evlerini terketmiş durumda.

•             1991’den beri ülkeyi yöneten etkin bir hükümet yok. Anayasası yok.

•             İslami milis kuvvetler ve BM’nin desteklediği geçiş dönemi hükümeti ülkenin kontrolü için mücadele ediyor.

•             Somaliland (1991)bölgesi bağımsızlığını ilan etti. Putland (1998) özerk bölge.

Temel veriler:

•             Nüfus: 9.5 milyon (BM, 2011)

•             Başkent: Mogadişu

•             Yüzölçümü: 637, 657 km2 (en geniş 44. ülke)

“•           İklim: Kalıcı kuraklık, çöl fırtınaları ve yağmur döneminde sel

•             Sınır: Cibuti (58 km), Etiyopya (1600 km), Kenya (682 km)

•             Etnik durum: % 85 Somalili (çeşitli kabileler), % 15 diğer (30 bini Arap)

•             Konuşulan diller: Somali, Arapça, İtalyanca, İngilizce

•             Din: % 99 Sünni İslam

•             Ortalama yaşam süresi: 50 (erkek), 53 (kadın)

•             Okur yazarlık oranı: % 37.8, ortalama okula gitme süresi 3 yıl.

•             GSYİH:  5.896 milyar dolar (2010 tahmini), dünyada 158. sırada

•             Kişi Başı GSYİH: 600 dolar, dünyada 222. Sırada. Nüfusun yarısı günde 1 dolardan

daha az parayla yaşıyor.

•             Ekonomik büyüme: % 2.6 (2010 tahmini)

•             Para birimi: 1 somali şilingi =100 cent.

•             Hayvancılık en önemli İhracat kalemi, bunu muz ve balık izliyor

•             Eldeğmemiş yeraltı kaynaklarının oldugu tahmin ediliyor.

 

UNİCEF KADIN SÜNNETİ RAPORU

29 Ülkede Kadınlar Sünnet Ediliyor

Dünyada kadın sünnetine maruz kalmış 125 milyon kadın ve kız çocuğu var. Somali'deki kadınların yüzde 98'i, Mısır'da yüzde 91'i sünnet edilmiş.

İstanbul - BİA Haber Merkezi

23 Temmuz 2013, Salı 15:51

 

UNICEF’in kadın sünneti raporuna göre dünyada 125 milyondan fazla kız çocuğu ve kadın sünnet edilmiş durumda. 30 milyon kız çocuğu ise önümüzdeki on yılda sünnet edilme tehlikesiyle karşı karşıya.

Afrika ve Ortadoğu’da 29 ülkede yapılan araştırmaya göre sünnet edilen kadın sayısının en yüksek olduğu ülkeler sırasıyla Mısır, Etiyopya, Nijerya, Sudan ve Kenya ile Burkina Faso. Somali’deki kadın ve kız çocuklarının ise yüzde 98’i sünnet edilmiş.

Toplumda kabul görme uygulamanın yapılmasında öne sürülen en yaygın gerekçe. Hijyen, daha iyi bir evlilik ihtimali, bekareti korumak, dini gereklilik ise diğer nedenler arasında. Uygulama çoğunlukla Müslümanlarda görülmekle birlikte diğer dinlerde de yapılıyor.

Sünnet uygulamasında vurgulanan diğer bir nokta ise geleneksel uygulayıcılardan uzman sağlık personeline geçişin gerçekleşmesi. Böylelikle uygulamanın medikalizasyonunun arttığı savunuluyor. Örneğin Mısır’da uygulamanın uzman sağlık personeli tarafından yapılma oranı 1995 – 2008 yılları arasında yüzde 55’ten yüzde 77’ye yükseldi. Gana, Irak gibi ülkelerde ise bu oran bir hayli düşük.

 

 

 

 

 

Rapordan dikkat çekici bazı noktalar şöyle:

* Yemen’de sünnetlerin yüzde 97’si evde gerçekleştiriliyor ve yüzde 75’inde bıçak veya jilet kullanılıyor.

* Burkina Faso’da yaşayan kadın ve kız çocuklarının yüzde 76’sı sünnet edilmiş ancak sadece yüzde 9’u uygulamanın devam etmesi gerektiğini savunuyor.

* Togo’da Müslüman kadın ve kız çocuklarının yüzde 21’i, Hıristiyanlarında yüzde 1’i sünnet edilirken; Nijerya’da Hıristiyanların yüzde 55’i, Müslümanların yüzde 2’si sünnet edilmiş.

* Gine’de kadın ve kız çocuklarının yüzde 19’u kadın sünnetinin ortadan kaldırılması gerektiğini söylerken, bu oran erkeklerde yüzde 42. Kamerun’da ise erkeklerin yüzde 85’i kadın sünnetine karşı.

* Eritre’de kadın ve kız çocuklarının yüzde 60’ı sünneti dini bir gereklilik olarak görüyor.

* Kenya’da sünnet edilmiş kadın ve kız çocuklarının yüzde 59’u uygulamanın hiçbir yararı olmadığını savunuyor.

* Eğitim görmeyen kadınlar, orta ve yüksek eğitim gören kadınlara göre sünneti dört kat daha fazla destekliyor.

Türkiye ve Kadına ait bazı bilgiler

Çeşitli gazetelerden derlenen bilgileri paylaşmak istedim….

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, ağustos (2013) ayında işlenen kadın cinayeti gerçeklerini aşağıdaki şekilde açıklıyor

2013 yılının ağustos ayında 26 kadın, uzakta değil, gözlerimizin önünde yaşamdan koparıldı. Kadınları korumayan ve kadın katillerine verdiği indirimlerle, kadın katillerine cüret katan devlet, ağustos ayında öldürülen 26 kadınla ilgili hiçbir açıklama yapmadı.
Önceki aylara göre artış gösteren kadın cinayetlerinde kadınlara uygulanan şiddetin dozu da aynı derecede arttı. Şiddeti meşrulaştıran devlet, kadına yönelik şiddetin ve bununla doğrudan bağlantılı olan kadın cinayetlerinin önünü açmaya devam ediyor.
Çilem Hülya Berkil, erkek arkadaşı tarafından yakılarak canice öldürüldü. Kadınları yakan erkek şiddetini görmezden gelmeye devam eden devlet, öldürülen kadınlar için adaleti sağlamak üzere hiçbir yaptırımda bulunmamayı da sürdürüyor.
Erkek arkadaşı tarafından öldürülen ve cesedi viyadükten atılan Esra Yalçın da öldürülen 26 kadından sadece biriydi.
Polis kadını korumuyor, cinayete seyirci kalıyorPolisin korumaması yüzünden her gün en az 1 kadın öldürülürken, hem polisin ihmalkarlığının hem de kadın cinayetlerinin ne seviyeye geldiğini gösteren acı bir olay yaşandı. Ağustos ayı içinde, Beyoğlu Polis Merkezi'ne 150 metre uzaklıkta, 27 yerinden bıçaklanarak sokak ortasında katledilen Beyaz Bal, kadın cinayetlerinin adeta aynası oldu. Kadınların polis tarafından korunmasının, kadınların yaşaması için ne kadar hayati bir öneme sahip olduğu Beyaz Bal'ın ölümüyle bir kez daha su yüzüne çıktı.
Kadın cinayetleri toplumun kanayan yarası

1 Eylül Dünya Barış Günü'nde, tam 10 önce boşandığı eşi tarafından öldürülen BDP Kadın Meclisi üyesi Nazliye Sancar, örgütlü bir kadının dahi eski eşi tarafından sokak ortasında nasıl öldürülebileceğini gösterdi.
Ağustos ayında boşanma katliamı

Ağustos ayında öldürülen kadınların %30’u boşanmak istediği için öldürüldü. Ağustos ayında kadınlar, %23’ü kıskançlık ve bir kadının kendi hayatına dair karar vermesi sebebi, %8’i ekonomik sebepler ve %4’ü de bir erkeği reddettiği için öldürüldü. Öldürülen kadınların %12’sinin ise öldürülme sebebi tespit edilemedi.

Kadınlar ateşli silahlarla öldürüldü

Ağustos öldürülen 26 kadının %57’si ateşli silahlarla vurularak öldürüldü. %20’si kesici aletlerle, %15’i darp edilerek ve %4’ü ise yakılarak öldürüldü.  

Kadınlar yine kocaları tarafından öldürüldü

Her ay olduğu gibi ağustos ayında da kadınlar kocaları tarafından öldürüldü. Ağustos ayında öldürülen 26 kadının %42’si kocaları tarafından öldürüldü. %15’i erkek arkadaşı, %11,5’i tanıdığı bir erkek, %8’i eski kocası, %7,5’i damadı, %4’ü abisi ve %4’ü tanımadığı biri tarafından öldürüldü. Ağustos ayında öldürülen kadınların %4’ü ise şüpheli ölüm olarak kayıtlara geçti.

 Kadın cinayetlerine son verin

Türkiye’de her geçen gün kadınlara yönelik erkek şiddeti artarken bununla birlikte kadın cinayetleri de artmaya devam ediyor. Kadınlar katledilmeye devam ederken, tüm adalet mekanizmalarının kadın cinayetlerini durdurmak için seferber olması, ülkenin ve dünyanın kanayan yarası olan kadın cinayetlerinin durdurulması için geç kalınmış ancak atılması gereken bir adımdır

Evlillik

Evlilik ve aile üzerine yapılan çalışmalar sosyal bilimlerde önemli bir yer tutmaktadır. Evlilik ve aile literatürü incelendiğinde her iki kavram açısından da evrensel bir tanımın olmadığı görülmektedir. Demografi sözlüğünde, karşı cinsten iki birey tarafından oluşturulmuş, resmi, dini veya ülkesel farklılıklara göre geleneksel olarak başka türlerde gerçekleştirilen meşru bir birliktelik olarak tanımlanırken, Birleşmiş Milletler tarafından verilen evlilik tanımı kadın ve erkeğin yasal birleşmesi olarak ifade bulmuştur. Bu tanımdaki yasal birleşme kavramının ülkeden ülkeye ve yasalara göre farklılık gösterebildiği vurgulanmıştır (Akt:Tezcan, Coşkun, 2004).

 Çakmak’a göre bugün, Türkiye’deki en önemli toplumsal sorunlardan bir tanesi çocuk evlilikleridir. Az gelişmiş ülkelerdeki yoksul aileler, hanelerinin yoksulluğunu azaltmak için; arkadaşlarıyla oyun oynayacak yaşlardaki kız çocuklarını, babası hatta dedesi yaştaki adamlarla evlendirmektedirler. Pek çok kez, bu çocuklar, yaşlı adamların ikinci eşi veya üçüncü eşi olmaktadırlar. On’lu yaşlardaki bu kız çocukları, doğum yapmakta, ev işleri yapmakta ve hatta koca baskılarına maruz kalmaktadırlar. Bu çocuklardan bazıları, tüm bunlara dayanamayarak intihar etmektedirler (Çakmak, 2009).

Aydemir’e göre ülke gündemlerinde çok fazla yer verilmiyor olsa da, sadece Türkiye’de değil, dünyanın birçok yerinde, özellikle de gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde, karşılaşılan bir olgudur “çocuk gelinler”. Bazen, babası, hatta dedesi yaşındaki adamlarla “başlık parası” karşılığında zorla evlendirilen

bazen evlendirildikleri kişilerin ikinci, üçüncü eşi olan, bazen koca koca adamların baskılarına, şiddetine maruz kalan, daha on’lu yaşlarında doğum yapan o gelinler (Aydemir, 2010).

 

ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ

 Tezcan’a göre tanım ne olursa olsun birbirinden farklı ritüeller, gelenekler; yapılanmalar ve özellikler göstermesine rağmen evlilik kurumu evrenseldir. Bireylerin sosyal yaşantısının bir parçası olan evlilik hemen tüm toplumlarda doğurganlıkla birlikte değerlendirilmektedir. Doğurganlık davranışı için evlenme bir önkoşul olmamakla birlikte dünyanın hemen tüm ülkelerinde doğumların neredeyse tamamı evlilik kurumu içerisinde gerçekleştirilmektedir Türkiye’deki evlilikler üzerine yapılan çalışmalar, uluslararası literatürle benzerlik göstererek, yapılan çalışmalarda asıl ilgi evliliğin oluşumu ve evlilik süreci üzerinedir. Öte yandan, evlilik ile oluşturulan ailenin yapısı birçok diğer soysal bilimde olduğu gibi nüfusbilim açısından da önemle üzerinde durulan konulardan biri olarak görülmektedir (Tezcan, Özcan, 2004).

 Maddi ya da manevi çeşitli sebeplerle, daha çocukluklarını yaşayamadan genellikle de kendilerinden yaşça çok büyük olan erkeklerle evlendirilen bu çocuklar, hem büyük bir toplumsal sorun olarak karşımıza çıkmakta, hem de diğer birçok sorunun ortaya çıkmasına sebep olan dinamikleri hazırlamaktadır (Aydemir, 2010)

Çakmak’a göre çocuk gelinlere, gelişmekte olan ülke iddiasında olan ülkemizde yüksek oranda rastlanmaktadır. Özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ve ülkemizin pek çok bölgesinde, on’lu yaşlardaki kızlarımız, bin veya iki bin dolar karşılığında, 40’lı, 50’li ve 60’lı yaşlardaki erkeklerle evlendirilmektedirler. Türkiye, cumhuriyet rejimi ile birlikte, İslam hukukunun kabul ettiği çocuk evlenmelerini yasaklamıştır. Dolayısıyla, Atatürk devrimleri tecrübesini yaşamış olan Türk toplumu için, çocuk gelinlere rastlamak kabul edilmez bir durum arz etmektedir. Bu itibarla, Türkiye’de çocuk gelinler konusunu incelenmeye değer görülmektedir (Çakmak, 2009).

Çoban’a göre birkaç gün önce okul bahçesinde arkadaşları ile ip atlayan kız çocuğu, “çocuk gelin” olduktan sonra daha kadınlığın ya da cinselliğin ne olduğunu bilmeden, çoğunlukla da kendisinden yaşça oldukça büyük bir erkekle, sadece ailesi razı geldiği için, zorla kadın rolüne sokulur. Arkadaşlarından, öğretmenlerinden, yaşamdan kopmak zorunda kalır. Gencecik yaşta kaderine boyun eğen çocuk, onu bekleyen zorlu ve çıkmaz yolda tek başına, hiçbir hak iddia edemeden yürümek zorunda kalır (Çoban, 2011)

ÇOCUK GELİN KAVRAMI

Çakmak’a göre Türk Medeni Kanunu çerçevesinde, Kanun’un öngördüğü evlenme yaşından daha küçük yaşta evlenen kıza çocuk gelin demek mümkündür. Kanun’un 124. Maddesi’nde, “Erkek ve kadın on yedi yaşını doldurmadıkça evlenemez. Ancak, hakim olağanüstü durumlarda ve pek önemli sebeple on altı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.” denilmektedir. Şu halde, Türk Medeni Kanunu, on yedi yaşını doldurmadan evlenen kızı çocuk gelin saymaktadır. Bununla birlikte, Kanun’da, genel hükme göre çocuk gelin sayılabilecek olan, on yedi yaşını doldurmamış bir genç kızın, olağanüstü durumlarda, hakim kararıyla evlenebileceği kabul edilmektedir (Çakmak, 2009). 

 

Uluslararası belgelere göre, on sekiz yaşının altında yapılan her evliliğe “çocuk evliliği” ve evlenen kıza “çocuk gelin” denilmektedir. Burada çocuk evliliği derken, evlilik sözü ile kastedilen hukuki anlamda değil, sosyolojik anlamda evliliktir. Örneğin Türkiye’de bu tür evlilikler, genellikle, dini nikaha (imam nikahı) dayanan evliliklerdir (Çakmak, 2009)

KANUNLARA GÖRE ÇOCUK GELİN KAVRAMI

Aydemir’e göre bireyin ruhsal ve fiziksel gelişimini tamamlamadan yaptığı evlilikler erken evlilik olarak tanımlanmaktadır. (Gerçi bu tanımla niteliği hafiflemekte, aslen belki de onun yerine “zorla evlilik” terimi kullanılmalıdır). Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası belgelere göre, on sekiz yaşının altında yapılan her evliliğe “çocuk evliliği”, evlenen kız çocuklarına da “çocuk gelin” denilmektedir. Türkiye’de, Medeni Kanun’da evlenme yaşı on yedi olarak belirtilse de, bahsedilen erken evlilikler zaten hukuki anlamda gerçekleşmemekte, gelenekler ve dini ritüellerle sosyolojik anlamda gerçekleşmektedir. Bununla birlikte Türk Ceza Kanunu’na bakıldığında ise madde ve fıkralar arasında örtük bir sorun baş göstermektedir. Şöyle ki, Kanuna göre on beş yaşını doldurmuş bir kız çocuğu, sosyolojik manada evlenmesi durumunda, “şikâyet üzerine” onunla evlenen kişi, altı aydan iki seneye kadar hapis cezası ile cezalandırılmaktadır. Dolayısıyla bu maddeyle örtülü olarak, evlilik yaşı on sekiz yaşının altında tutulmaktadır. Diğer taraftan Çocuk Koruma Kanunu’nun çocuğu “on sekiz yaşının altındaki birey” olarak nitelemesiyle de kanunlar arasındaki bu çelişkiler ortaya çıkmaktadır. Türk Medeni Kanunu, Türk Ceza Kanunu ve Çocuk Koruma Kanunu’ndaki bireylerin çocuk gelin sayılma yaşlarındaki uyumsuzluklar, konuya ilişkin mücadelelere daha başında ket vurmakta ve sonuçsuz kalmasına sebep olmaktadır (Aydemir, 2010).

Aydemir’e göre dünyanın birçok bölgesinde hala uygulanan erken evlilikler, direk olarak evlendirilen çocukların hayatlarını etkilemekle birlikte, yine doğrudan topluma da bir sorun olarak geri dönmektedir. Evlendirilen çok sayıda kız çocuğunun, erken yaşlarda evlendirilmeleri sonucunda öncelikle sağlık ve eğitim olmak üzere, yaşamsal birçok hakları ellerinden alınmaktadır. Bu kız çocukları evlendirilecekleri için bir taraftan eğitimleri yarım bırakılmakta, diğer taraftan da daha kendi fiziksel, biyolojik ve psikolojik gelişimlerini tamamlayamadan, modern tıbbi yöntemlerden uzak bir biçimde çok sayıda çocuk sahibi olmaktadırlar -ki bir kısmı da doğumlar sırasında hayatlarını kaybetmektedir. Eğitimlerini, arkadaşlarını yani çocukluklarını geride bırakan bu çocuklara dair sorunlar öncelikle kendilerinde başlar. Üstlendikleri sorumluklarla birlikte psikolojik birçok sorunun yanı sıra, fizyolojik problemlerle de baş etmek zorunda kalırlar. Yaşadıkları bu zorluğa dayanabilenlerin yanında, çok sayıda dayanamayan da olmaktadır (Aydemir, 2010).

Özcebe’ye göre  erken yaşta yapılan evlilikler kadınların toplumdaki eşitsiz konumunu kuvvetlendirmekte ve hayat tercihlerini kısıtlamaktadır. Kız çocukları sağlık, eğitim, çalışma olanaklarından yararlanamamakta, eğitimsizliğe, yoksulluğa ve bağımlılığa hapsolmaktadırlar. Evlenmeden önce babanın kontrolünde olan kız çocuğun kontrolü evlilik ile birlikte kocasına geçmektedir. Erken yaşta evlilik yapan kız çocuğunun erken yaşta çocuğu dünyaya gelmekte ve erken doğan çocukların geçimini sağlayamayan ekonomik düzeyi düşük olan aileler kız çocuklarını evlen

Aydemir’e göre erken evlendirilen kız çocukları ile birlikte ortaya çıkan sorunlar, zamanla sadece onları ilgilendirmekle kalmamakta, topluma da vurulan ağır darbeler olarak su yüzüne çıkmaktadır. Eğitimleri yarıda kesilmiş, cahil bırakılmış bu çocukların, geleceğe çok bilinçli, iyi eğitim görmüş evlatlar yetiştirmeleri beklenemez. Dolayısıyla bu sebeple nesillerce sürecek eğitim sorununun baş göstermesine ve benzer gelenek ve göreneklerin süregelmesine sebep olunmaktadır. Eğitimlerinden koparılan ve küçük yaşlarda evlendirilerek evlere hapsedilen kız çocuklarının aynı zamanda toplumsal hayata entegre olmalarının yolu da kapanmaktadır. Zaten kadınların iş hayatında yer almasını tasvip etmeyen bu zihniyet, böylece çok sayıda kadın iş gücünün önünü kesmekte, onları küçük yaşlardan itibaren sosyal hayattan tecrit etmektedirler. Bunun yanında, yaşadığı bu travmaları atlatamayan kız çocukları, pek çok intihar vakasıyla da birlikte anılmaktadır (Aydemir, 2010).

 ÜLKEMİZDEKİ EVLİLİK ORANLARI  

Arıkan’a göre medeni Kanun, Türk toplumunda çok kadınla evlenmeyi kaldırdığı; boşanmayı yalnız erkeğin isteğine bırakmayıp kadına da bu konuda hak tanıdığı halde, köylerde çok eşli evlenme yahut “kuma" alma durumu az da olsa sürüp gitmektedir. Nitekim yalnız imam nikahı ile evlenenlerin oranı köylerde yüzde 21.3'tür. Bu oran Doğu Anadolu'da yüzde 36.6'ya kadar çıkmaktadır. Evlenme yaşı olarak kızların 18 yaşını bitirmiş olmaları öngörüldüğü halde köylerde hala 12-13 yaşında kız çocuklar evlendirilmekte ve ülkemizde evlenen kadınların yüzde 14'e yakını 10- 14 yaş arasındaki kızlardan oluşmaktadır. Evlenme yaşının küçük tutulması genelde ekonomik durumla bağlantılıdır. Çünkü özellikle tarım kesiminde kadının başta gelen görevlerinden biri, tez zamanda tarlada çalışabilecek çok sayıda çocuk doğurmaktır. Ayrıca "beşik nişanı" ve çok yakın akraba ile evlenmeler (aile mülkünün dağılmaması nedeniyle) yaygın bulunmaktadır. Ülkemizdeki evliliklerin yüzde 29.2'si akrabalar arasındadır (Arıkan, 1988)

Ülkemizde erken yaşta evlilikler uzun yıllardan beri var olan bir olgu olmasına rağmen toplumun çoğunluğu tarafından bir “sorun” olarak değerlendirilmemektedir. Evliliğin en önemli meşruluk kaynaklarından birisinin toplumsal mutabakat olduğu ve bu evliliklerin de daha çok bu mutabakat çerçevesinde gerçekleştiği görülmektedir. Ataerkil ve geleneksel toplum yapısı erken yaşta evlilikleri normalleştirmiş ve meşrulaştırmıştır (Aydemir, 2010).Çocuk evlilikleri yasalarda yasaklanmış olsa bile, doğum kayıtlarının yetersizliği ailelere bir çıkış yolu sağlamakta, ergenlik çağındaki kızlarını herhangi bir yaptırım olmaksızın evlendirmelerine imkan tanımaktadır. Dahası, birçok kırsal toplulukta imam nikahı yeterli sayılmakta, bu yüzden birçok evlilik resmi makamlar açısından kayıt dışı ve görünmez duruma gelmektedir (Unicef Türkiye, 2006).

Çakmak’a göre bilindiği üzere, sosyologlara göre, 14-19 yaş grubunu kapsayan gelişme çağındaki nüfus, toplumsal olarak olgunlaşmamış bireyler olarak tanımlanmaktadır. Bu yaş aralığındaki bireylerin, gerekli toplumsal rollere uyum sağlayamadıkları ve toplumsal gelişimlerini tamamlayamadıkları kabul edilmektedir. Dolayısıyla bu yaş aralığında evlenen kızlarda, evlilik sonrasında, arkadaşlarından kopma, özgüven eksikliği, toplumsal faaliyetlere katılımdan uzaklaşma gibi sonuçlar gözlemlenebilmektedir (Akt. Çakmak, 2009). Hekimlere göre, ilk adetin 14 yaşında görülmesi halinde, 14-21 yaş aralığı, genital direrek kısır döngünün parçası haline gelmektedirler (Özcebe, 2010).

sistemin olgunlaşma süreci sayılmaktadır. Bu yaş aralığındaki kızların cinsel gelişimlerini tamamlayamadıkları kabul edilmektedir. Dolayısıyla bu yaş aralığında evlenen kızlarda, evlilik sonrasında, gebe kalamama, prematüre gebelik, rahim kanseri gibi hastalıklar görülebilmektedir. Cinsel ilişkiye girmeye biyolojik olarak hazır olmayan kızların, çocuk evliliği yaparak, kendilerini cinsel eylem içinde bulmaları, genital bir dizi hastalığa davet çıkarmanın yanı sıra, kalıcı psikolojik hastalıkların oluşmasına da neden olmaktadır (Akt. Çakmak, 2009). Şu halde, kızların hangi gerekçeyle olursa olsun, on sekiz yaşını doldurmadan evlendirilmeleri sosyolojik olarak ve tıbben doğru değildir. Nitekim uluslararası belgeler, kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmelerini, kız çocuklarına yönelik şiddet olarak kabul etmektedir (Çakmak, 2009).

Çakmak’a göre çocuk gelinlerin hangi gelir grubuna giren ailelerde görüldüğüne ilişkin, çoğunlukla üniversiteler tarafından yapılan ulusal ölçekteki araştırmalar, çocuk gelin görülme sıklığı ile ailenin yoksulluğu arasında doğru orantı olduğunu; küresel ölçekte, çoğunlukla Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletler örgütleri tarafından yapılan araştırmalar da, kız çocuklarında görülen erken yaş evlilikler ile ülkenin gelişmişlik düzeyi arasında doğrudan bir ilişki olduğunu göstermektedir. Türkiye’de son yıllarda demografik, toplumsal, iktisadi özelliklerin belirlenmesi amacına yönelik olarak yapılan araştırmalarda, özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde ve ülkenin pek çok bölgesinde, sosyo-ekonomik düzeyi düşük ailelerin, on’lu yaşlardaki kız çocuklarını, bin veya iki bin dolar karşılığında, 40’lı, 50’li ve 60’lı yaşlardaki erkeklerle evlendirmeye zorladıkları bulgusu ortaya çıkmaktadır. Araştırmalar, bugün, Türkiye’de, her üç evli kadından birinin çocuk evliliği yaptığını göstermektedir. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından yapılan Nüfus ve Sağlık Araştırmaları’na göre, Türkiye’de kızlarda evlenme yaşı 12’ye kadar düşmektedir (Çakmak, 2009).

TÜRKİYE’DE VE DÜNYA’DA ÇOCUK GELİN ORANLARI 

Birleşmiş Milletler İktisadi ve Toplumsal İşler Birimi tarafından 2000 yılında yapılan Evlilik Modellemeleri Araştırması’nda ülkelerin gelişmişlik düzeyleri ile çocuk gelinlere rastlanma oranları arasındaki doğrudan bağ ortaya konulmuştur. Örneğin, 15-19 yaş aralığındaki kızlarda evlenme oranı Kanada’da %0.6, İngiltere’de %1.7, Almanya’da % 1.2, ABD’de %3.9 şeklinde seyrederken, çocuk gelinlere en yüksek oranda rastlanan Batı-Doğu-Orta Afrika ülkelerinde ve Güney Asya’da ise oranlar çok yüksek düzeylere ulaşmaktadır. Bu oranlar Nijer’de %61.9, Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde %74.2, Afganistan’da %53.7, Bangladeş’te %51.3’ tür. Aynı araştırmada Türkiye’ye dair oran %15.5 olarak verilse de, bu oranın gerçeği yansıtmadığını belirtmek gerekir. Çünkü yapılan araştırmada Türkiye’ye dair veriler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nden alınan bilgilerle belirlenmiştir. Fakat Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğü’nde sadece hakim kararıyla yapılan evliliklerin kaydı bulunmakta, sosyolojik anlamda yapılan evliliklere dair veriler yer almamaktadır. Dolayısıyla elde edilen veriler gerçeği yansıtmaktan çok uzaktırlar  (Aydemir, 2010)

Dünya Bankası tarafından belirli aralıklarla düzenli olarak yapılan Gelir Dağılımı Araştırmaları’na göre, az gelişmiş ülkelerde, çok sayıda kız, erken yaşlarda evlendirilmek suretiyle; öğrenim ve sağlıklı yaşama hakkından alıkonulmaktadır. Bu ise, kadının toplumdaki statüsünün düşmesine ve daha yoğun cinsiyet ayrımcılığına maruz kalmasına neden olmaktadır. Çocuk evlilikleri, genellikle yasal olmayan evlilikler şeklinde gerçekleştiğinden, çocuk gelinler, medeni nikahla kazanacakları haklardan mahrum

olmaktadırlar. Evlenmek suretiyle öğrenimini tamamlayamayan, dolayısıyla öğrenim hakkından mahrum edilmiş olan çocuk gelinler, üretime katılma yani çalışma haklarından da yoksun bırakılmaktadırlar (Çakmak, 2009).

 

ERKEN YAŞTA EVLİLİKLERİN SEBEPLERİ

1) Sosyo-Ekonomik Gerekçeler:

Çocukların erken yaşta evlendirilmelerinin çeşitli sebepleri olmakla birlikte bunlar arasında en öne çıkanları sosyo ekonomik gerekçelerdir.
Özellikle kız çocukları bazı ailelerde ekonomik bir yük olarak görülmektedir. Kimi zaman sofradan bir tabağın eksilmesi fikri dahi aileler için küçük yaşta evlilikleri teşvik edici bir unsurdur. Ayrıca kızlar evlendirilirken başlık parası adı altında kendilerine biçilen değer karşılığında ailelerine kazanç sağlamaktadırlar. Hem üzerlerindeki ekonomik yükü hafifletmek hem de başlık parası yoluyla aileye gelir getirmek için aileler kızlarını çocuk yaşta evlendirmektedirler (Aydemir, 2009).

Ailenin içinde bulunduğu geçim sıkıntısı ve nüfuz fazlalılığı ekonomik durumu iyi olan ailelere kız vermede rekabet yaşanmasına yol açmakta ve kimi zaman kızlar da daha rahat bir hayat ve zengin eş hayaliyle bu evliliklere gönüllü görünmektedirler. Baba evinde çektiği maddi sıkıntılardan ve çocuk yaşta katlanmak zorunda bırakıldığı iş yükünden kurtulacağını hayal eden kızlar evliliği bir çıkış yolu olarak görmektedirler(Aydemir, 2009). 

Türk toplumunda,“iyi bir evlilik yapma” kızın toplumsal yaşamdaki statüsünde belirgin değişiklik yaratmaktadır. Bu, evlenen kız ile erkek arasındaki yaş farkının önemsenmemesi sonucunu beraberinde getirmektedir. Özellikle kırsal yerleşim yerlerinde, kızlar, evliliklerine kendileri karar verememektedirler (Akt.Çakmak, 2009). Çakmak’a göre ailesi tarafından evliliğine karar verilen bir kızın, evlilik için onayının alınması, kıza bir lütuf olarak sunulmaktadır. Kızların evlendirilmek üzere okuldan alınması, geleneksel anlayışta olağan karşılanmaktadır. Geleneksel ailede, kızın kendini korumayacak yaşta ve cahil olarak evlendirilmesi durumunda, evlilik sonrasında eşi tarafından şiddete maruz kalabileceği ihtimali düşünülmemekte, kız çocuğu, ailesi tarafından kocaya bağımlı bir hayata hapsedilmektedir. Üstelik aile, toplumsal, tıbbi ve hukuki olarak kabul edilmez durumu normal saymaktadır (Çakmak, 2009)

2) Gelenekler, Görenekler ve Dini İnançların Yanlış Algısı:
Gelenekler, görenekler ve dini inançların yanlış algılanması erken yaşta evlenmeyi hızlandırabilmektedir. Geleneksel aile, kız çocuğunu, aileye belirli bir zaman için emanet edilmiş bir varlık olarak görmekte ve kızın asıl yuvasının evlendiği eşinin yuvası olduğunu düşünmektedir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin yaratmış olduğu ayrımcılık sonucunda özellikle kız çocuklarının gözü açılmadan evlendirilmesinin gerektiği düşünülmektedir.

Küçük yaşta yapılan evlilikle kocaya itaatin ve yeni yuvaya uyumun daha kolay sağlanacağına inanılmaktadır. Erkek aileleri de kendilerine uyumu daha kolay olsun diye mümkün olduğunca küçük yaşta gelin almak istemektedirler (Aydemir, 2009).

 

Kız çocuklarının bir an önce bir erkeğin himayesine sokulmasıyla, gelebilecek cinsel taciz ve şiddetten korunabileceği sanılmaktadır. Ayrıca, bu evliliklerin genç kızların karşı cinsle evlilik dışı ilişkiye girmelerine ve hamile kalmalarına engel olacağı kanaati yaygın bir düşünce olarak görülmektedir (Aydemir, 2009).

3) Eğitimsizlik:
Eğitim seviyesi düşük ailelerin çocuklarının da çoğu durumda eğitim seviyelerinin düşük oldukları ve düşük sosyo-kültürel yapıdaki ailelerin çocuklarında erken yaşta evliliklerin daha sık yaşandığı gözlenmektedir (Aydemir, 2009).
Genel eğilim erkek çocuklarının belirli bir düzeyde eğitim görüp, askerlik yaptıktan ve bir iş sahibi olduktan sonra evlenmeleri yönündedir. Bu durum erkeklerin nispeten ileriki yaşlarda evlenmelerine sebep olmaktadır (Aydemir, 2009).

Bunun yanında kız çocukları eğitimlerini erken yaşta bırakmaya zorlanmaktadır. Kızların eğitimlerini tamamlamaları gerekli görülmemektedir; zira ailenin kısıtlı ekonomik kaynakları erkek çocukların eğitimi için harcanmaktadır. Ayrıca ergenlik dönemine girmeleriyle birlikte fiziksel anlamda dikkat çekmeye başlayan kız çocuklarının eğitimleri aileleri tarafından nişanlama veya evlendirme gerekçesiyle yarıda kesilmektedir (Aydemir, 2009).

4) Aile İçi Şiddet:
Aile içi şiddet, geçimsizlik, baskı, çocuk sevgisinin yokluğu, küçük yaşlarda anne veya babadan birinin kaybedilmesi ve üvey anne veya babaya sahip olunması çocuklarda evlenme sonucunda bu durumdan kurtulacağı inancını geliştirmekte ve erken yaşta evliliklere yol açmaktadır (Aydemir, 2009).

5) Diğer Sebepler
Bunların dışında tacize veya tecavüze uğrayan kız çocuklarının tecavüzcüsüyle ya da başka birisiyle hemen evlendirilmesi, kaçma veya kaçırılma gibi durumlar da erken yaşta evliliklere sebep olmaktadır.
Ayrıca zorunlu göç sebebiyle insanların yaşadığı ekonomik ve kültürel kaos erken yaşta evlilikleri artıran faktörler arasındadır. (Aydemir, 2009).

KÜÇÜK YAŞTA EVLİLİK NE GİBİ SORUNLARA YOL AÇIYOR?

Küçük yaşta evlilik pek çok soruna yol açıyor.
a-Ekonomik Nedenlerle Küçük Yaşta Evlenmişse;
*Adeta bir mal gibi satılıyor
*Aile içinde hiçbir zaman söz hakkı olmuyor
*Yalnızca verilen görevleri yapıyor
*Cinselliğini hiçbir zaman yaşayamıyor
*Çoğu kez evliliğinin ilk senesinde ilk, sonraki yıllarda diğer çocuklar oluyor, erken yıpranıyor, yaşlanıyor, hastalanıyor

 

b-Psikolojik Sebeplerle Küçük Yaşta Evlenmişse;
*Kendini bir kul gibi hissediyor
*Kaderine küsüyor
*Ruhsal ve Bedensel gelişmeleri olumsuz etkileniyor 

c-Sosyolojik Sebeplerle Küçük Yaşta Evlenmişse;
*Çoğu kez imam nikahıyla evlenerek, 2.hatta 3.eş oluyor
*Eğitim ve öğretimi yarıda kalıyor. Çoğu kez zorunlu eğitimi bile alamıyor
*Sağlığı bozuluyor
*Çoğu kez “adet” görmeden, hamile kalıyor. Kendisi çocuk olduğu halde çocuk büyütme yükümlülüğünü üstleniyor. Psikolojisi bozuluyor.
*Erken Evlilik aile içinde şiddete muhatap olma riskini artırıyor.
*Cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma olasılığı artıyor.
*Erken yaşta hamile kalınca, çocuğun ölüm riski 3 kat artıyor  (Dündar, N)

ÇOCUKLARIN ERKEN EVLENDİRİLMESİ HAKKINDA BAZI KANUNLAR

1948 tarihli İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 16. Maddesi’nde “Evlenme sözleşmesi, ancak evleneceklerin özgür ve tam iradesiyle yapılır” denilmektedir. Türkiye tarafından 1985 yılında bazı hükümlerine çekince konulmak suretiyle imzalanan ve 1999 yılında Türkiye’nin çekincelerini kaldırarak iç hukukuna geçirdiği Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Tasfiye Edilmesine Dair Sözleşme’nin “Önyargıların ve Geleneklerin Tasfiye Edilmesi” başlıklı 5. Maddesi’nin 1. fıkrasının (a) bendinde ise şöyle denilmektedir: “Taraf devletler, her iki cinsten birinin aşağı veya üstün olduğu veya erkekler ile kadınların basmakalıp rollere sahip oldukları düşüncesine dayanan bütün önyargılar ve gelenekler ile her türlü uygulamayı tasfiye etmek amacıyla erkeklerin ve kadınların sosyal ve kültürel davranış tarzlarını değiştirmek konusunda gerekli tedbirleri alırlar.” Aynı Sözleşme’nin “Evlenme ve Aile İlişkileri Alanındaki Haklar” başlıklı 16. Maddesi’nin 1. fıkrasının (b) bendinde şöyle denilmektedir: “Taraf devletler, kadınlara, serbestçe eş seçmede ve serbest ve kendi rızasıyla evlenmede erkeklerle aynı hakka sahip olma hakkını tanırlar.” Aynı Madde’nin 2. fıkrasında “Çocuğun nişanlandırılması ve evlendirilmesi hiçbir hukuki sonuç doğurmaz. Taraf devletlerce, asgari evlenme yaşının tespit edilmesi ve evliliklerin resmi sicile kaydının zorunlu hale getirilmesi için yasama tedbirleri de dahil gerekli tüm işlemler yapılır.”

Türkiye’nin 1995 yılında iç hukukuna geçirdiği Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 12. Maddesi’nin 1. fıkrasında da şöyle denilmektedir: “Taraf devletler, görüşlerini oluşturma yeteneğine sahip çocuğun kendini ilgilendiren her konuda görüşlerini serbestçe ifade etme hakkını bu görüşlere çocuğun yaşı ve olgunluk derecesine uygun olarak, gereken özen gösterilmek suretiyle tanırlar.”Aynı Sözleşme’nin 36. Maddesi’nde “Taraf devletler, esenliğine herhangi bir biçimde zarar verebilecek her türlü sömürüye karşı çocuğu korurlar.” denilmektedir. Bu bağlamda, uluslararası belgelerde çocuk evliliğinin bir seçim olamayacağının temel ilke sayıldığını ve çocuk evliliğinin bir insan hakkı ihlali olarak kabul edildiğinin altını çizmek gerekir (Çakmak, 2009).

 

ÇOCUK GELİN SORUNU İLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ

Yasal düzenlemeler: Medeni Kanunumuzda açıkça belirtildiği üzere olağanüstü durumlar hariç evlenmek için bireylerin 17 yaşını doldurmuş olması gerekir. Hâkim kararıyla 16 yaşında yapılabilen evlilikler dışında 17 yaşın altındaki evliliklerin tamamı bu durumda hukuken geçersizdir. Üstelik yaş engeli yüzünden resmi olarak mümkün kılınmayan aile birliği dini nikâh yoluyla oluşturulmaya çalışılmakta ve söz konusu yöntem başlı başına bir hukuki sorun teşkil etmektedir. Erken yaşta evlilikleri önlemek mevcut Medeni Kanunun uygulanmasının çok sıkı şekilde takibiyle mümkündür. Erken yaşta evlilik sorunu mevcut yasal düzenlemeler uygulandığı takdirde büyük ölçüde çözülecektir (Aydemir, 2009).

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu arasındaki uyumsuzluk giderilmelidir. Taraf olduğumuz ve Anayasanın 90 ıncı maddesi gereği üst hukukumuz olan uluslar arası sözleşmelere uygun olacak şekilde Kanunlardaki çocuk tarifini belirleyecek bir düzenleme Adalet Bakanlığından talep edilmelidir  (Aydemir, 2009). 5237 sayılı Türk Ceza Kanunundaki konuyla ilgili cezaların caydırıcılığı artırılmalıdır. Kanunların uygulanmasında denetimi sağlayan mekanizmaların oluşturulması gerekmektedir (Aydemir, 2009).

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanununun uygulanması için bilinç yükseltme toplantıları yapılmalıdır. Özellikle 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “azmettirme” başlıklı 38 inci maddesi hususunda ailelerin bilinçlendirilmesi sağlanmalıdır (Aydemir, 2009).

Çocukların eğitimi:
Eğitim seviyesi arttıkça erken evliliklerin sayısı düşmektedir. Eğitim ayrıca dolaylı olarak da bireyin hayatına ilişkin temel karar mekanizmalarında daha etkin olmasını sağlamakta ve bir bilinç geliştirmektedir. Çocukların zorunlu eğitim ve öğretimlerini tamamlamayan veliler tespit edilmeli ve haklarında caydırıcı önlemler alınmalıdır  (Aydemir, 2009).

Örgün eğitim içinde yer alan çocuklar için erken yaşta evlenmenin sakıncalarının anlatıldığı kazanımlar müfredata eklenmelidir. Anne-çocuk sağlığı, üreme sağlığı gibi konular müfredatta yeterince yer almalıdır (Aydemir, 2009). Geleneksel değerlerin hâkim olduğu ekonomik yönden geri bölgelerdeki bölge okulları ve pansiyonlarının sayıları artırılmalıdır. 1997 yılında 8 yıla çıkarılmış olan zorunlu eğitim, okul öncesi eğitimle birlikte 13 yıla çıkarılmalıdır (Aydemir, 2009). “Haydi Kızlar Okula Kampanyası” gibi kızların okullaşma oranının artırılmasına yönelik kampanyalar düzenlenmelidir. Küçük yaşta evliliklerin önlenmesi bakımından meslek edindirme kurslarına önem verilerek kadınların iş kurabilmeleri için imkanlar sağlanmalıdır  (Aydemir, 2009).

Halkın eğitimi:
Okuma-yazma bilmeyen kadın oranının fazlalığı dolayısıyla kadınlarda okuma yazma oranını artırmak için kadın okulları açılmalıdır. Aileler erken yaşta evliliklerin tıbbi, psikolojik ve sosyolojik sakıncaları konusunda ikna edilmelidir. Bu konuda hem annenin hem de babanın eğitimi çok önemlidir ve bu eğitim sağlanmalıdır  (Aydemir, 2009).

Erken yaşta evliliklerin sağlık açısından zararları ile erken evliliğin sebep olduğu erken gebeliklerin meydana getireceği tehlikeler ve aile planlaması hakkında toplumun geneline yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılması gerekmektedir  (Aydemir, 2009). Yine farkındalığı arttırmak adına toplumsal hayatı etkileyen yazılı ve görsel basından yararlanılmalıdır. Broşürler hazırlanarak yaygın dağıtımı sağlanmalıdır. Spot filmler hazırlanmalı, TV kanallarında yayınlanması sağlanmalıdır. Özellikle Devlet büyüklerinin erken yaşta evliliğin sakıncalarına değinecekleri konuşmalarını halka duyurmaları etkili olabilir (Aydemir, 2009). Sorunlarla karşı karşıya kalındığında şikâyet başvurusu yapılacak birim ile SHÇEK’in telefon numaraları ve oluşturulacak bir şikâyet hattının irtibat numaraları kamuoyuyla paylaşılmalıdır  (Aydemir, 2009).

Türk Medeni Kanunu’na göre 17 yaşını doldurmamış kızlar, Çocuk Koruma Kanunu’na göre 18 yaşını doldurmamış kızlar, Türk Ceza Kanunu’na göre ise 15 yaşını doldurmamış kızlar çocuk gelin sayılmaktadırlar. Kanunlar arasındaki bu uyumsuzluk giderilmeli ve 18 yaşını doldurmamış kızların evlenmesi yasaklanmalıdır. Yasağa uymayanlar hakkında ağır cezalar hükmolunması yönünde ilgili kanunlarda değişikliğe gidilmelidir. Değişen mevzuatın uygulanması hususunda hassasiyet gösterilmelidir. Ayrıca, yerel yönetim çalışanları ile çocuk polislerine, Türk Medeni Kanunu, Çocuk Koruma Kanunu ve Türk Ceza Kanunu hakkında düzenli eğitim seminerleri verilmelidir (Çakmak, 2009).

Ülkenin sanayileşmesi ve teknoloji üreten bir ülke olması için, devlet müdahaleli, planlamacı kapitalist sistem uygulamasına dönülmeli; refahın artışı imkanına göre köyleşen kentlerin kentleşmesi sağlanmalı, eğitilmiş insan gücü sayısı artırılmalı, gelir dağılımında adalet sağlanmalıdır. Sadakacı anlayışın yerine, sosyal devlet anlayışına geri dönülmelidir. Yoksullukla mücadelede, projecilik anlayışı terk edilmelidir. Kalkınma planları, yasak savma anlayışıyla değil, uygulanabilirlik ve uygulanma zorunluluğu esasına dayanarak hazırlanmalıdır. Kadın ve erkek tüm yurttaşların kapasitelerini gelire ve refaha dönüştürebilecekleri ulusal iktisadi politikalar üretilmeli ve uygulanmalıdır (Çakmak, 2009).

Çocuk gelin sorununa yaklaşımda, ortak bir dil oluşturulduktan sonra, yukarıda önerilen hukuki, idari, askeri, siyasi ve iktisadi alanlardaki mücadele yöntemlerinin uygulanması durumunda, Türkiye’de çocuk gelin oranının düşeceği öngörülmektedir. Bu yöntemlerin eş zamanlı uygulanması ve uygulama sırasında sivil toplum örgütlerinin desteğinin alınması halinde, istenilen hedefe kısa sürede ulaşılabileceği düşünülmektedir (Çakmak, 2009).

SONUÇ

Bugün Türkiye’de yüksek oranda kadının hane gelirinin dağılımı ve denetiminde söz sahibi olamaması, üretken olamayışı ve çalışma yaşamında sınırlı orandaki mevcudiyeti, kadına yönelik ayrımcılıktır. Ancak özellikle açlık ve yoksulluk sınırı altında yaşayan ailelerde, bu ayrımcılığın, çocuk evlilikler ile doğrudan ilişkisi olduğunu söylemek mümkündür. Aslında, çocuk yaşta evlenen kızların doğum yaptıklarında, bebeklerini kendi üzerlerine kayıt ettiremedikleri, bunun yerine kayınvalideler üzerine bebeklerini kayıt ettirdikleri gerçeği ortadayken, kendi bebeğinin sorumluluğunu hukuki olarak alamaz yaşta anne olan bu kızların sayısı yüksek oranda seyrederken; Türk toplumunda kadınların aile reisliği, toprak sahipliği, mülkleri yönetme, iş kurma ve yürütme gibi konularda erkeklerle eşit olanaklara sahip olmamalarına şaşırmamak gerekir.

Çakmak’a göre burada bir noktanın altını çizmek gerekir ki, Türkiye’de yoksulluk her ne kadar kadınları daha çok etkilese de, yoksulluğa dişil ve eril açıdan bakmak, Türkiye’de yoksulluk sorunu ile topyekun mücadeleyi zayıflatmaktadır. Veriler, kadınların, erkeklere göre daha yoksul olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, topyekun bir kalkınma planı hazırlanıp uygulanmadan ve ülkedeki refah artırılmadan, kadın-erkek gelecek nesilleri, yoksul bir geleceğin beklediğini görmek gerekir. Daha ötesi, sivil toplum örgütleri eliyle tek tek yürütülen ve kişiye bağlı kaynaklarla hayata geçirilmeye çalışılan kadın yoksulluğunu giderme projelerinden, devlet eliyle yürütülecek bir makro planın muhtemel sonuçlarını beklemek iyimserlik olarak gözükmektedir (Çakmak, 2009).

Sonuç itibariyle, Türkiye’de görülen toplumsal cinsiyet temelli eşitsizliklerin temel kaynağının çocuk evlilikleri olduğu düşünülmektedir. İktisadi kalkınma sağlanmadan, kişi başına düşen milli gelir artırılmadan, sosyal devlet anlayışı yeniden hakim kılınmadan, yalnızca gönüllü gayretlerin eseri projecilikle, çocuk gelin sorununu çözmenin imkanı olmadığı düşünülmektedir. Soruna, sadece ve sadece bir toplumsal sorun gibi bakmanın, sorunu çözmeye yardım etmeyeceğinin altını çizmek gerekir. Türkiye’de çocuk gelin sorununa iktisadi açıdan yaklaşılmadığı müddetçe, her çabanın yarım kalacak bir çaba olacağı öngörüsünde bulunmak mümkündür (Çakmak, 2009).

Sonuç olarak, görüldüğü üzere “sadece bir gelenek” adı altında nesillerce devam ettirilen bu ve benzeri uygulamalar, sonuçta toplumda büyük bir hasara sebep olmakta, ülkenin gelişmişlik seviyesini ve daha da ileriye gidebilme çabalarını doğrudan alaşağı etmektedir. Kadınların aktif rol oynamadığı bir toplumun gelişmişlik seviyesine ulaşamayacağının söylendiği çağımızda, bırakın kadınların sosyal hayatta çok yönlü roller üstlenebilmelerini, daha yaşama haklarının güvence altına alınamadığı gerçeğiyle yüz yüze bulunmaktayız. Dolayısıyla çok yönlü çözüm önerilerinin üretilmesi ve vakit kaybetmeden hayata aktarılması gerekmektedir (Aydemir, 2010).


KAYNAKÇA

Aydemir, Atilla.2009. “Erken Yaşta Evlilikler Hakkında İnceleme Yapılmasına Dair Rapor”. Açık erişimli: www.tbmm.gov.tr/komisyon/kefe/docs/komisyon_rapor.pdf  Erişim tarihi:16.12.2011

Aydemir, Elvan. 2010. “Türkiye’de Erken Evlilik Ve Çocuk Gelinler Sorunu”"USAK Sosyal Araştırmalar Merkezi. Açık erişimli:  www.usak.org.tr./makale.asp?id-1072   Erişim tarihi: 13.12.2011

Arıkan,  Gülay. 1998. ”Kırsal Kesimde Kadın Olmak”  Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. Cilt: 5, Sayı: 2.  Açık erişimli: http://www.edebiyatdergisi.hacettepe.edu.tr/198852GulayArikan.pdf  Erişim tarihi: 15.12.2011

Aksoy  Çoban, Aylin. 2011 “Erken Yaşta Evlendirilen Çocuklar İntihara Sürükleniyor”  Açık erişimli: http://www.doktorsensin.com/makaleler/1748/erken-yasta-evlendirilen-cocuklar-intihara-sürükleniyor Erişim tarihi: 15.12.2011

“Çocuk Evlilikleri” Açık Erişimli:  http://www.unicef.org/turkey/sy17/_ah21.html  Erişim tarihi: 15.12.2011

 

Çakmak, Diren. 2009.  “Türkiye’de Çocuk Gelinler” Açık erişimli : http://www.umut.org.tr/HukukunGencleri/TamMetinlerSunular/DirenCakmak.pdf Erişim tarihi: 15.12.2011

Dündar,  Nihat. “İnsan Hakları İl Kurulu Küçük Yaşta Evlilik”  Açık erişimli:  http://www.caginpolisi.com.tr/92/2-3-4.htm  Erişim tarihi: 15.12.2011

Özcebe,Hilal . 2010. “Erken Evlilik Üzerine”  Türk Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı  Görünüm Dergisi  Açık erişimli: www.tapv.org.tr/dokuman.asp?indir=115   Erişim tarihi: 17.12.2011

Tezcan,Sabahat. Coşkun, Yadigar. 2004. “Türkiye’de 20.yy Son Çeyreğinde Kadınlarda İlk Evlenme Yaşı Değişimi ve Günümüz Evlilik Özellikleri”  Nüfusbilim Dergisi. Açık erişimli:  www.hips.hacettepe.edu.tr/nbd_cilt26/tezcan_coskun.pdf    Erişim tarihi:16.11.2011

DESERT FLOWER FOUNDATION

Since 2002 Waris Dirie has fought against female genital mutilation (FGM) worldwide. The Desert Flower Foundation seeks to end this crime by raising public awareness, creating networks, organizing events and educational programs. The foundation also supports victims of FGM.

WHAT IS FGM?

Female Genital Mutilation (FGM) is a destructive operation, during which the female genitals are partly or entirely removed or injured with the goals of inhibiting woman´s sexual feelings.

Most often the mutilation is performed before puberty, often on girls between the age of four and eight,

WHERE DOES FGM HAPPEN?

FGM happens primarily in Africa, particularly in North-Eastern, Eastern and Western Africa.

Prevalence of FGM: 10 – 30 %

Prevalence of FGM: 30 – 60 %

Prevalence of FGM: 60 – 80 %

Prevalence of FGM: over 80 %

It also takes place in the Middle East, in South-East Asia and also among immigrants in Europe. According to the World Health Organisation (WHO) 150 million women are world-wide affected by FGM.

OUR CURRENT PROJECTS:

The Little Desert Flowers

In the movie “Desert Flower” a 4-year-old-girl called Saffa plays Waris Dirie as a little girl. Saffa is living in the slums of Djibouti, one of the poorest regions in the world. The Desert Flower Foundation agreed with her parents not to mutilate Saffa and the foundation pays the school fees for a private school as well as a monthly support for the parents. An annual health check guarantees her bodily integrity.

The Desert Flower Foundation also supports Idriss, a young Somali boy who plays my little brother in the movie, and pays him the fee for his boarding-school. Idris is an orphan and has no relatives. The Desert Flower Foundation ensures that Saffa and Idriss and many little children can escape their fate.

Together for African Women

In 2011 the Desert Flower Foundation initiated the project “Together for African Women” in Ethiopia. We sell scarves from fair-trade-companies in Africa to create fairly paid jobs for women and to provide trainings. The returns are re-invested in educational programs and new jobs for women.

www.desertflowerfoundation.org

 

Kadınlara yönelik şiddet Mısır’dan önemsiz değil

Eski Birleşmiş Milletler (BM) Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörü Prof. Dr. Yakın Ertürk, Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez’in “BM, kadına şiddetle uğraşacağınıza önce insanlığa karşı şiddeti önleyin. BM’nin bir kuruşunu harcamayacağım. Bizim kadına karşı şiddeti toplumumuza anlatacak kadar hem imanımız, hem maneviyatımız, hem de maddiyatımız var” sözlerine tepki gösterdi.

Prof. Dr. Ertürk, 2004’te Görmez’in daveti üzerine Diyanet İşleri Başkanlığı’na gittiğini ve kendisinin kadına şiddet olaylarının önlenmesi için Diyanet olarak her türlü katkıyı sunmaya hazır olduklarını söylediğini ifade etti. Prof. Dr. Ertürk, davetin ardından Görmez’e, işbirliği kurabilecekleri bir sivil toplum kuruluşları listesi verdiklerini ve bazı ortak çalışmalar yürüttüklerini dile getidi.

Hukuk meselesi
Görmez’in sözlerine çok şaşırdığını belirten Prof. Dr. Ertürk şöyle devam etti:
“Türkiye’de ciddi boyutlarda var olan kadına yönelik şiddet, Mısır ve Suriye’de yaşanan insanlık dramlarından daha az önemli değil. Aksine ikisi birbirinden çok da kopuk degil. Kadına şiddet bir maneviyat ve iman meselesi değil, hak hukuk meselesidir. El kadar çocukların dayak ve cinsel istismardan hastanelik edildiği, kadınlarin baskı ve şiddet gördüğü ve her gün birkaç kadının sırf kadın olduğu için öldürüldüğü bir toplumda belli ki şefkat ve merhamet öğretilememiş.”

Darfur örneği
Merhamet söylemi açıklamalarının “zalimleri cesaretlendirdiğini” savunan Prof. Dr. Ertürk, şöyle devam etti: “Darfur’da yakacak temin etmek için mülteci kampı dışına çıkan kadınların tecavüze uğradıklarını senelerce Sudan hükümetine kabul ettiremedik. ‘Biz Müslüman toplumuz, kadınlarımıza değer veririz’ söylemiyle tecavüz vakalarını reddettiler ve şikayette bulunma cüretini gösteren kadınları çoğu kez zinadan yargıladılar. Merhamet söylemlerinin inandırıcı bir tarafı kalmadı. Bu tür açıklamalar ancak zalimleri cesaretlendirir.”

Örnek oldu
Prof. Dr. Ertürk, dış fonlarla desteklenen programların devlete örnek teşkil ettiğini belirterek, şöyle konuştu:  “Senelerce yasasız ve elemansız var olma zorunda bırakılan Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü, çalışmalarını BM ve AB fonlarıyla yapabildi. ODTÜ Kadın Çalışmaları Programı ve Ankara Üniversitesi Kadın Araştırma ve Uygulama merkezi bu fonlarla kuruldu. 1997’de BM’den aldığım bir fon ile Urfa ve Sinop’ta kırsal kadın seminerleri düzenledim ve sorunlarını kamuya duyurabilmeleri için bir platform oluşturduk. Bu çalışmalar daha sonra devlet programlarına örnek teşkil etti.
2006’da kadar devlet gündeminde olmayan kadına yönelik şiddet konusu yine dış destek sayesinde bugün Türkiye’nin belli başlı gündem maddesi haline geldi. Türkiye’de kadın hakları alanında bir şeyler yapılır hale gelmiş ise bu kadın örgütlerinin ısrarlı çalışmaları ile  BM ve AB fonları ile mümkün olmuştur. Türkiye’de kadın hakları devletin öncelikleri arasında değil. Diyanet İşleri’ne bakacak olursak, kadınlar insandan sayılabilmek için dünyadaki insanlık dramlarının bitmesini bekleme durumunda kalacaklar. Buna ne zamanımız  ne de sabrımız var!”

06 Şubat 2010, Cumartesi

Prof. Dr. Ertürk: Türkiye kadına yönelik şiddet ülkesi

Türkiye'nin kadına yönelik şiddet konusunda uluslararası alanda bir "şiddet ülkesi" olarak görüldüğünü belirten Prof. Dr. Yakın Ertürk, "Kadın mücadelesi sonucunda şiddet artık Türkiye'nin gündemindedir. Bu ataerkil toplumun fay hatlarındaki kırılmalardan birisidir" dedi. Namus cinayetlerinin sadece Kürtlerin yaşadığı bir durum olarak gösterilmesinin yanlış olduğunu kaydeden Ertürk, namus kavramının, dünyanın geneli için kadın üzerindeki denetimi sağlayan bir kavram olduğunu belirterek, bunun çeşitli bölgelerde ve kültürel gruplarda farklılık göstermesinin normal olduğunu ifade etti.

-----

NAGİHAN AKARSEL / ALPER ATALAY

2004-2009 yılları arasında Birleşmiş Milletler Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörlüğü yapan ve şimdi de Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi (CPT) Türkiye Temsilciği'ne seçilen ODTÜ Sosyoloji Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yakın Ertürk, kadına yönelik şiddet, namus cinayetleri, Kürt kadını ve çocuk kaçırma olayları ile bunların uluslararası alanda görünümüne ilişkin sorularımızı cevapladı.

- Uzun süre Birleşmiş Milletler Kadına Yönelik Şiddet Raportörlüğü görevini yürüttünüz. Türkiye'de kadına yönelik şiddetin boyutları ne durumda ve bunun uluslararası alana yansımalarını nasıl görüyorsunuz?

Türkiye'de kadına yönelik şiddet gerçekten dışarıdan çok şiddetli görünüyor. Türkiye ne yazık ki "şiddet ülkesi" olarak görülüyor. Tabi bu sadece Türkiye'ye özgü değil, bunu biliyoruz. Ancak çok sistematik ve gündelik yaşamı kapsayan bir olay kadına yönelik şiddet ve başka tür şiddet biçimleri. Yani Türkiye'de bütün sorunlar şiddetle çözülme yoluna gidiliyor ne yazık ki. Fakat artık şiddet kadının mücadelesi sonucunda Türkiye'nin gündeminde. Yani bu özel bir mesele işte kocasıdır döverde söverde anlayışı her ne kadar kimilerinin kafasında varsa da, bu artık yıkılmış sarsılmış durumdadır. Yani ben ataerkil toplumun fay hatlarındaki kırılmalardan birisi olarak görüyorum bunu.

- Kadına yönelik şiddet Türkiye'nin gündemine ne zaman girdi ve bu anlamda ne tür düzenlemeler yapıldı?

Şiddet Türkiye'de 1980'lerde ki kadın hareketinin ilk gündem maddelerinden birisiydi. O yıllarda kadınlar şiddete karşı bir bilinçlenme uyandırmak için sokaklara dökülmüştü. Fakat ne yazık ki bu politikaya yansımadı. Ta ki yakın zamana kadar. Türk Ceza Kanunu reformu bence bu açıdan çok büyük bir hizmet sağlamıştır. Reformun yarattığı toplumsal dinamizmi kadınların son derece becerili olarak kullanmış olmaları, kafaları bu yönde aydınlattı. Artık kadına yönelik şiddet Türkiye'de bir siyaset konusudur. Göz ardı edilemeyecek bir sorundur. Devlet ister gönüllü ister zoraki bu konunun üstesinden gelmek zorundadır. Çünkü artık Türkiye'nin meşruluğunu tanımlayan göstergelerden birisidir. Elbette TCK'da yapılan değişikliklerin içeriğine bakacak olursanız, bunlar zorla kabul ettirilmiş değişikliklerdir. Evlilik içi tecavüze kadar ki bunu birçok insan Türkiye'de olmaz olarak görüyordu. 'Evlilik içi tecavüz mü olur?' aydın insanlar dahi böyle tepki gösteriyordu. Çünkü evlilik bir erkeğin kadın üstündeki tüm hakkını vesikalayan bir şey olarak görülüyordu. Ama bugün bu değişti. Uygulama tabi ki çok daha geriden gelir.

 

 

Ama en azından kadınları koruyacak cinsel konularda haklardan yana bir ceza kanunumuz var. Yasalar hukuk bir mücadele alanıdır. Mücadele eden birisi varsa değişim eninde sonunda gelecektir diye ümit etmek lazımdır.

- Çalışmalarınızın eksenine namus cinayetlerini aldığınız ve bu anlamda Kürt coğrafyası başta olmak üzere önemli araştırmalar yaptığınızı biliyor, izliyoruz. Namus cinayetleri sadece doğunun ve daha da somutlaştırırsak Kürtlerin mi sorunudur?

Namus cinayetleri son yıllarda sanki kendine özgü özel bir suç biçimiymiş gibi ortaya atıldı. Bu Türkiye'de ve dünyada böyle. Oysa bu da kadına yönelik şiddetin belli bir tezahür biçimi. Batıda bunu İslam toplumlarının sorunu olarak görüyorlar. Türkiye'de de bunu Güneydoğuda Kürtlerin yaşadığı yerlerde olan bir sorun olarak tanımlama eğilimi var. Bu yanlış bir yaklaşımdır. Böyle bir ayırıma gidersek bu o zaman kültürel özcülüğe dönüşür. Namus kavramı bir kere Türkiye'nin geneli için kadın üzerindeki denetimi sağlayan bir kavram. Bu nasıl yorumlanıyor, nasıl uygulanıyor. Tabi çeşitli bölgelerde veya kültürel gruplarda farklılık gösterebilir. Güneydoğunun çok dile getirilmeyen bir yanı da oradaki diğer dinamiklerin neler olduğudur. Her ne kadar kadına yönelik şiddet bütün Türkiye'de ortaya çıksa da, cinayet dediğimiz "kadın hayatına son verme" istatistiki olarak bildiğimiz kadarıyla biraz bizi Güneydoğu eksenine götürüyor. Ama yapılan araştırmalar sadece namus cinayetleri değil, genel olarak aile içi şiddeti de içeren araştırmalar. Dolayısıyla biraz daha olayın düzlemi konusunda bilgi sahibiyiz. Bunlar da gösteriyor ki Türkiye'nin her yerinde kadına yönelik şiddet var ve bu şiddetin sebebi de kadını yerinde tutmayı amaçlıyor. Yani ataerkil toplum yapılanmasında kadının ikincil konumunu yerine getiren bir süreci ifade ediyor.

- Farklı ne gibi dinamikler kadın üzerindeki bu ataerkil uygulamaları daha şiddetli kılıyor? 

Türkiye'de biz bu hatayı yapıyoruz. Biz olayı soyutlayarak alıp olayla ilgili insanların profilini çıkararak "bu bir güneydoğu meselesi", "Kürt meselesi" gibi algılıyoruz. Oysa çok daha farklı bir analizden geçirecek olursak o zaman sanıyorum başka dinamiklerin, mesela güneydoğudaki çatışmaların, yerinden edilme gibi konuların etkili olduğunu görürüz. Namus cinayetleri benim en çok üzerinde durduğum konulardan biri, bu bakımdan bunu belli bir grubun veya kültürün ürünü olarak görmek işi açıklamaz. Genel olarak kadın üzerindeki tahakküm sistemi ve başka tahakküm sistemleriyle bunun kesiştiği noktada kadın üzerindeki denetimin arttığı, şiddetin arttığı noktasından bakmamız lazım.

- Kürt kadınlarının mücadelesini nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kürt kadın hareketi detaylı olarak incelediğim bir konu değil. Ancak bu olaya iki düzlemde bakmak lazım. Bunlardan biri özellikle 1997'den itibaren kadınlarda örgütlenme görüyoruz Güneydoğuda. Hemen hemen her ilde kadınlar örgütlenerek kadın hakları doğrultusunda hem hizmet verme, hem de siyaset oluşturma yönünde çalışmalar yapıyorlar, bu son derece önemli. Çünkü ben Güneydoğu çalışmalarımda 1988'den 1997'ye kadar Güneydoğunun her yerinde dolaştım ve orada örgüt olarak çok fazla bir şeyle karşılaşmıyordum. Ama şimdi öyle değil, bir sivil hareketlenme var. İnsanlar kendi kaderlerini belirleme yönünde inisiyatif alıyorlar, bu çok önemli ki kadınlar burada çok önemli bir rol oynuyor.

İşin bir de daha siyasi yada ideolojik boyutuna gelecek olursak, orada tabi daha karışık olay, onu biraz daha incelemek gerekli. Benim gördüğüm kadarıyla Kürt kadın hareketi ister istemez genel olarak diğer siyasi hareketlerden çok bağımsız değil, çünkü Kürt kadını kadın olmakla birlikte aynı zamanda Kürt. Dolayısıyla elbette böyle bir birliktelik olacak. Şimdi parti siyasetine baktığınız zaman, gerek bir önceki parti gerek şimdiki Barış ve Demokrasi Partisi'nde Türkiye'deki diğer partilere göre çok daha görünürde kadınların olduğunu görüyoruz. Bu tabi ki çok hoş bir şey. Fakat tabi ki diğer bütün ulusal hareketlerle

 

bütünleşmiş kadın hareketlerini tarihsel olarak şöyle gözden geçirdiğimiz zaman, ulusal kazanımlar veya o düzeydeki siyasi mücadele rayına oturmaya başladıktan sonra, kadınların tekrar dışlandığına tanık oluyoruz. Burada böyle bir tehlike elbette var. Ve bunu umarım Kürt kadınları hesaba katarak kendi mücadelelerini ve yerlerini belirliyorlardır. Çünkü o gerçekten kadınlar açısından geriye gidiş anlamını taşıyor. Bu yönde yakın tarihte ve geçmişte özellikle Elsalvador örneği var. Onlar da bir iç savaş süreci yaşadılar, ama barış döneminde kadınlar tamamen yok sayıldı ve yeni baştan kadın olarak mücadele vermek zorunda kaldılar. Tabii bu çok ayrıntılı incelenmesi gereken bir konu, genel siyasi söylemin dışında Kürt kadınlarının bir vizyonu var mı, nedir o vizyon, onu ben bilmiyorum. Bunların incelenmesi lazım sanıyorum bazı çalışmalar da akademik düzeyde yapılıyor.

- Son zamanlarda bin 600'ün üzerinde çocuğun kaçırıldığını ve özellikle bu sayı içerisinde kız çocuklarının oranının fazla olduğunu görüyoruz. Bu sayının özellikle Kürt coğrafyasında fazla olmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Tabi bu benim özellikle üzerinde çalıştığım konu değil, basından takip ediyorum. Kargaşanın olduğu yerde bu tür suç örgütleri hemen beliriveriyor. Çünkü kargaşa, çatışma ortamı çok uygun bir ortam insanların hayatına müdahale edip bu tür suçların işlenmesi için. Onun için hani çok sürpriz değil, "Türkiye'de hemen bunlar nasıl arttı", "Biz böyle bir toplum değildik" diye sormak biraz safça bir soru olur. Bu kadar kargaşanın olduğu yerde elbette ki çocuklar bu şekilde hedef olabiliyorlar. Bir de tabi işin bir başka boyutu da var. O da artık neoliberal dediğimiz bir dönemde her şey bir meta haline gelmiş durumda. Her şeyin bir fiyatı var artık, her şey metalaştı. Çatışmaların kargaşa yarattığı, işsizliğin arttığı her şeyin metalaştığı bir ortamda işsizlik, yoksulluk ve çatışmalar da paralel olarak artıyorsa o zaman bu tür olayların artması çok olağan ve çocuk en kolay meta olarak paraya dönüştürülebilen ve en kolay el konulabilen bir varlık. Çünkü kendisini koruma koşulları çok daha cılız. Bu şekilde bakacak olursak artık çocuklar bir meta. Kız çocukları erkek çocuklarına göre artı cinsellikleri var, yani onlarda dilenci yaptırılabilir, onların da organları satılabilir, ama artı kadın ticareti çerçevesinde cinsellikleri satılabilir. O nedenle çok daha tercih edilir durumdalar. Kız çocukları erkek çocuklarına göre de kendisini daha az koruyan birisidir. Çok kapsamlı düşünmekte yarar var basitçe sapık birkaç insanını çocukları kaçırması olarak bakmamak gerekli, burada bayağı bir örgütlü hareket var gibi geliyor bana. Bütün uğraşlara rağmen çocuklar bulunamıyor dolayısıyla bu kendini bilmez 1-2 kişinin yaptığı olayla sınırlı değil oda vardır kuşkusuz olayın içinde ama bunun üstüne gitmekte yarar var. Ki cezasız kalan suçlar meşru olan suçlara dönüşüveriyor bu kadına yönelik şiddette de böyledir.

- Kısa bir süre önce Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi'nin Türkiye Temsilciliği'ne (CPT) seçildiniz. Bu sürecin nasıl işlediğini anlatır mısınız, ayrıca geçtiğimiz günlerde PKK Lideri Abdullah Öcalan'ın kaldığı İmralı Cezaevi'nde CPT'nin yaptığı incelemeyi nasıl değerlendiriyorsunuz?

Evet, ben Aralık ayında Avrupa İşkence Önleme Komitesi'ne seçildim. Bu sözleşmenin 47 taraf ülkesi vardır. Ve bunlardan birisi de Türkiye'dir. Her ülke CPT için 3 aday gösteriyor. Dışişleri Bakanlığı bu üç adaydan biri olarak beni aday gösterdi. 47 devlet delegasyonundan 42'si beni seçmiş, dolayısıyla ben artık CPT'nin üyesi oldum. Henüz çalışmalara aktif olarak katılmadım, henüz çok yeni, ama şunu söyleyebilirim ki bu bir denetim mekanizması, işkenceyi ve kötü muameleyi denetleyen bir mekanizma, dolayısıyla cezaevleri en belirgin denetlenen yerlerdir. Ama polis karakolları ve diğer başka devletin hak ihlallerinde bulunabileceği kurumlar ve gittikçe devlet dışı aktörleri de biz bu uluslararası hukuk bağlamında sorumlu kişi olarak tanımlamaya başladık. Bu da kadına yönelik şiddet tartışmalarından büyük ölçüde çıktı. Çünkü kadının hak ihlalleri devlet elinde değil, daha çok özel kişiler elinde olabiliyordu. Bu nedenle CPT'de benim bir komite üyesi olarak katkım bu şekilde olacaktır. Periyodik olarak bir denetim söz konusu ama ayrıca şikayet üzerine bir denetim olabiliyor ve bir de son olarak Türkiye'de İmralı'daki cezaevleri koşullarından dolayı büyük çatışmalar çıktı. Bununu üzerine Türk hükümeti CPT'den

bir delegasyonun gelip durumu yerinde incelemesini talep etti. Periyodik denetimin dışında geçen hafta bir ekip geldi ve cezaevinde denetimde bulundular. Gazetelerden okuduğum kadarıyla ilk izlenimlerini basın ve hükümetle paylaştılar. Şimdi sanıyorum Martta ben gittiğim zaman bu konu daha detaylı olarak komitenin içerisinde konuşulacak. Komitenin çalışmaları gizlilik kapsamında yer alıyor. Ama belli bir zaman sonra bu gizli olan görüşmeler, halkın bilgisine sunuluyor. Bu da daha önce sözünü ettiğim, artık gittikçe gelişmekte olan bu uluslararası hukuk sisteminin denetim mekanizmalarıdır.



Yakın Ertürk kimdir?
Prof. Dr. Yakın Ertürk, Türk toplumbilimci. Cornell Üniversitesi'nde toplumbilimi üzerine doktorasını tamamladı. 1979 ve 1982 yılları arasında Riyad'ta bulunan Kral Suud Üniversitesi'nde, 1983 ve 1986 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi'nde öğretim görevlisi olarak görev yaptı. 1986 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü profesörü oldu. 1997 ve 1999 yılları arasında Kadının İlerlemesi İçin Uluslararası Araştırma ve Eğitim Enstitüsü'nün 1999 ve 2001 yılları arasında da BM Kadının İlerlemesi Dairesi'nin direktörlüğünü yaptı. 2003 yılında BM İnsan Hakları Konseyi Kadına Yönelik Şiddet Özel Raportörlüğüne atandı. Ağustos 2009'da bu görevi sona eren Ertürk, Aralık 2009'da Avrupa İşkenceyi Önleme Komitesi'nin (CPT) Türkiye temsilciliğine seçildi.

(diha)

(Hülya Polat: Cumartesi, 28 Mayıs 2011 http://blogs.voanews.com/turkish/gokkusagi/tag/waris-dirie/)

KADINLARI SÜNNET ETMENİN DİNİ YÖNDEN İZAHI

Bazı toplumlarda, kızlarda erkekler gibi sünnet edilirler. Daha çok gizli olarak icra edilen bu sünnet Mısır, Arabistan ve Cava’da yaşayan müslümanların bir kısmında halen mevcuttur. Bu toplumlarda İslamiyet öncesi de sünnetin varlığı bilinmektedir. İslâmiyetin zuhuruyla İslâmi bir anlam kazanmıştır. Bütün İslam dünyası dikkate alınırsa azınlıkta kalan yerel bir âdet olarak görülür (A.J. Wensinck, Hiton, IA, VlI, s. 543).

Klitoris üzerindeki küçük bir parçanın kesilmesi olan, kadınların sünneti rivayete göre Hz. İbrahim zamanından kalmıştır ve ilk sünnet olan hanım Hz. Hacer’dir (Taberi, Milletler ve Hükümdarlar Tarihi, çev. Z. K. Uğan, Ankara 1954, I, 371).

Hz. Peygamber, “Sünnet (hıtan), erkeklere sünnet, kadınlar için fazilettir” (Ahmed b. Hanbel, V, 75; Ebu Davud Edeb, 167; el-Fethu’r-Rabbânî, XVII, 1312) buyurur.

Bu sünnet, Ebu Hanife ve İmam Malik’e göre mutlak sünnet, Ahmed b. Hanbel’e göre erkeğe vacib, hanımlar için sünnettir. Şafiî erkek ve kadın arasında vucûb bakımdan bir fark görmemiştir (el-Fethu’r-Rabbanî, XVII, 1312). Çoğunluğu Hanefi olan Türklerde kadınlar sünnet edilmezler. Ebu’s-Suud Efendi kendisine yöneltilen;

“Diyar-ı Arap’da avratları sünnet ederler. Bu fiil sünnet midir?” sorusuna “el-Cevap: Müstehaptır” şeklinde cevap vermiştir (M. Ertuğrul Düzdağ, Şerhul-İslam Ebu’s-Suud Efendi Fetvaları, İstanbul 1972, s. 35).

Kadınların sünnet edilmesi konusunda İslâm âlimleri farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Bir kısmı, Maşrık kadınları ile Mağrib kadınlarının fizyolojik bakımdan farklı olduklarını kabul ederek Maşrık kadınlarındaki

yaradılıştan gelen fazlalık sebebiyle, sünnetle yükümlü olduklarına, öbürlerinde ise böyle bir fazlalığın bulunmayışı sebebiyle sünnetle yükümlü olmadıklarına hükmetmişlerdir.

Rivayetler Hz. Peygamber sallallâhü aleyhi ve sellem zamanında, bizzat Medine’de, kızların sünnet edildiğini ve sünnet etmeyi kendilerine meslek edinmiş kadınların bile bulunduğunu ifâde etmektedir. Hz. Peygamber sallallâhü aleyhi ve sellemin kızların sünnet edilmeleriyle ilgili olarak sağlığa uygun bir tarzda olması için tâlimât verdiğini de öğrenmekteyiz. Ebû Davûd’un rivayeti şöyle:

“Medine’de bir kadın (ki ismi Ümmü Atiyye’dir) kızları sünnet ediyordu. Hz. Peygamber (aleyhissalâtu vesselâm) ona: “Fazla derin kesme, çünkü derin kesmemen, hem kadın için ahzâ (en ziyâde haz ve lezzet vesîlesi) hem de kocası için daha hoştur” der. Hz. Ali kerremallâhü vecheden gelen bir rivayette sünnetci kadına Hz. Peygamber sallallâhü aleyhi ve sellem birisini yollayarak (çağırttığını) ve “Sünnet ettiğin zaman üstten hafifçe kes, fazla dipten kesme…” dediğini öğreniyoruz.

Münâvi, bu hadisi şerh ederken, kadınlardaki sünnet mahallinin derin kesilmesi hâlinde, kadının cinsî arzusunun söneceği, bu nedenle de kocası ile cinsel ilişkiden nefret edebileceğini belirtir.

Bu açıklamalardan, kızların sünnet edilmesinin biyolojik yapısına göre değişebileceğini, eğer fazlalık varsa alınması daha uygun ise de, alınmamasında da dini bir sakınca olmadığını söyleyebiliriz.

Sonuç olarak Rasûlullâh sallallâhü aleyhi ve sellemin buyurduğu üzere “Sünnet (hıtan), erkeklere sünnet, kadınlar için fazilettir” babından kadınların sünnet edilmesi kültür ve adetler kapsamına girmektedir. Dini hiçbir vecibesi ve mecburiyeti yoktur.  Bu nedenle terk edilmesi gereken adetlerdendir.

----------------------------------------------

ntvmsnbc

Güncelleme: 19:01 TSİ 23 Temmuz. 2013 Salı

BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF'in hazırladığı rapora göre, Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde şu anda sünnet edilmiş 125 milyon kadın yaşıyor.

Rapora göre dünyada sünnet edilen kadınların sayısında azalma olsa da, önümüzdeki 10 yıl içerisinde 30 milyon kadın sünnet tehlikesiyle karşı karşıya.

UNICEF'in raporuna göre, kadın sünneti Kenya ve Tanzanya’da 3 kat azalsa da Somali, Gine ve Cibuti gibi ülkelerde istatistiklerde bir değişiklik olmadı.

Bu ülkelerde kadınlar hijyenik olmayan koşullarda sünnete maruz kalıyor.

Kadın sünneti ağır kanama, ürolojik problemler, enfeksiyon, kısırlık ve doğumda ölümlere neden oluyor.

BM Çocuklara Yardım Fonu UNICEF, kadın sünnetini "genital sakatlanma" olarak adlandırıyor ve durdurulmasını talep ediyor.

 

23 TEMMUZ 2013-BBC

Unicef'in yaptığı araştırmaya göre, dünya çapında 30 milyondan fazla kız çocuğu sünnet edilme riskiyle karşı karşıya.

Kuruluş şu anda da 125 milyon kız çocuğu ve kadının sünnet edilmiş olduğunu belirtti.

İlgili Konular

ağlık

Kızların sünnet edilmesi uygulaması bazı Afrika, Ortadoğu ve Asya ülkelerinde gelenek olarak kabul ediliyor ve bunun kadınların şerefini korumak için yapıldığı söyleniyor.

Konuyla ilgili şu ana kadarki en kapsamlı araştırmaya imza atan Unicef, kız çocukları ve kadınların sünnet edilmesine verilen desteğin hem kadın, hem de erkekler arasında azaldığını vurguladı.

Unicef Başkan Yardımcısı Geeta Rao Gupta, sünnetin 'kız çocuklarının sağlığını, mutluluğunu ve hür iradesini ihlal ettiğini' söyledi.

Afrika ve Ortadoğu'da kız çocuklarının sünnet edildiği 29 ülkede yapılan araştırmada son 20 yılın verileri incelendi.

Araştırmaya göre, kız çocuklarının sünnet edilmesi olasılığı 20 yıl öncesine göre daha düşük.

Ölüm riski

Kenya ve Tanzanya'da bu olasılığın üç kat azaldığı belirtilirken, Benin, Orta Afrika Cumhuriyeti, Irak, Liberya ve Nigerya'da yarı yarıya düştüğü kaydediliyor.

Ancak Somali, Gine, Cibuti ve Mısır'da uygulamanın hala norm olduğu ve Çad, Gambiya, Mali, Senegal Sudan ve Yemen'de ise düşüşün daha az olduğu kaydedildi.

Kadın hakları savunucuları, bu uygulamanın kadınların cinsel ilişkiden zevk almasını engellemek için yapıldığını söylüyor.

Sünnet işlemi bıçak, jilet hatta keskin taşlar kullanılarak yapılıyor.

İşlem sırasında ya da sonrasında ortaya çıkabilen enfeksiyonlar ölüme neden olabiliyor.

İşlem aynı zamanda yıllar sonra doğum yaparken de ölüme yol açabiliyor.

Uygulamanın kabus görme, depresyon, ihanet duygusu gibi psikolojik bazı yan etkilere de sebebiyet verdiği söyleniyor.

(*)Süleymaniye Üniversitesi Epidemioloji ve Halk Saĝlıĝı Fakültesi öĝretim üyelerinden Saleem RA, Othman N, Fattah FH, Hazim L, Adnan B. akademik çevrede tanınan, saygın bilim dergisi  “Women & Healthn”in son sayısında (Women Health. 2013;53(6):537-51.) Irak Kürdistanı’nda bugün de yaygın olarak uygulanan “kadın sünneti”ne ilişkin bir makale yayınladı.

 

“Kadın sünnetinin günümüzde de yaygın olarak uygulanması, Irak Kürdistanı'nda önemli bir endişe konusunu oluşturuyor. Bu bilimsel araştırmanın amacı, Kürdistan’daki kadın sünnetinin hangi yoğunlukla yapıldığını ölçebilmek ve insanlarımızı bu töreyi uygulamaya yönelten faktörleri tanımlamaktır. Mart ve Nisan 2011 tarihlerinde empirik (deneyimsel) bir araştırma kapsamında son 20 yılda sünnet edilen kadınların sağlık durumları ve sünnet ile ilgili bilgileri, röportaj ve klinik bir muayene yoluyla analiz edilmiş. Ankette yaş ortalaması 13,5 yıl olan 1508 kadının bilgileri toplanmış. Anketin sonuçlarına göre Irak Kürdistanı’nda kadın sünnet oranının % 23 ve sünnetin yapıldığı yaş ortalamasının ise 4,6 olduĝu saptanmış.

Klitorisin bir bölümünün ya da tümünün kesilmesi olarak tanımlanan 1. tip sünnet, (Female Genital Mutilation-FGM Typ I) sünnet edilen kadınların % 76´ında uygulanmış. Anketin bir başka ilginç saptamalarından biri de sünnet edilen kız çocuklarının % 79´unun sünnet kararının, bu çocukların anneleri tarafından verildiĝi ve onlar tarafından uygulandıĝıdır. Sünnet edilen kadınların % 54´ünde ise geleneksel doğum görevlilerinin ya da ebelerin yardımının olduĝu tespit edilmiş.

Ankette 16 yaş üstündeki kadınlar, 6 yaş ve altındaki çocuklarla karşılaştırıldıĝında sünnet oranının 6 yaş altı cocuklarda azaldıĝı gözlenmiş. Eĝitimsiz anneler ile en az 9 yıl eĝitim almış annelerin çocukları karşılaştırıldıĝında ise eĝitim görmemiş anneler grubundaki sünnetli çocukların oranının sekiz kat daha yüksek olduĝu raporda tespit edilen bir başka gercek.

17 yaş ve daha genç kadınlar grubuna bakıldıĝında, bu yaş grubunda evli olan ve sünnet edilen kadınların oranının  % 34; bekar olup sünnet edilen kadınların oranının ise % 17 olduĝu gözlenmiş. Ankette saptanan diĝer bir olgu ise sünnet oranının bölgesel olarak farklılıklar göstermesi. Kürdistan’ın kuzey-doğu bölgesinde ikamet eden kadınlarda bu oranın daha fazla olduĝu gözlemleniyor..

 

Araştırma sonuçlarından hareketle bilim adamları, kadın sünnetinin Irak Kürdistanı'nda günümüzde de yaygın bir şekilde uygulandığını belirtiyor ve kız çocuk ve kadınların refahı için bu konuda yoĝun bir çalışmanın zorunluluĝuna dikkat çekiyorlar.

Kadın sünneti konusunda her şeyden önce Kürdistan Hükümeti ve Parlamentosu, yazılı ve görsel basının yanı sıra toplumun her alanında etkili olan resmi ve sivil toplum kuruluşları ve kanaat önderlerinin de yoĝun bir biçimde çaba göstermesi, halkın bilinçlendirilmesi, kadın sünnetinin en kısa zamanda yasaklanması ve buna uymayanların cezai yaptırımlara tabi tutulması gerektiĝine inanıyorum.

Unutulmaması gereken bir konu varsa o da kadın sünnetinin bir insanlık ayıbı olduĝudur.

 

-------------------------------------------------------------

 İlkokulda nişan 11’inde evlilik

Niğde Devlet Hastanesi yetkililerinin gebe takip uygulamasına başvuruların azlığı üzerine başlattığı çalışma sonucunda, kız çocuklarının11-14 yaş arası evlendirildiği ortaya çıktı. Gebe takip uygulamasına başvuruların az olmasının nedeninin ise, çocuk

 

yaşta hamile kalan kızların ailelerinin yasal işlem başlatılacağını bilmeleri ve bundan korkmaları olduğu belirtildi.

 

Yayınlanma Tarihi: 02.09.2013 02:30

Niğde’ye 60 kilometre uzaklıkta bulunan Dündarlı kasabasında, ilkokul çağında nişanlandırılan kız çocukları, 11-14 yaş arasında evlendiriliyor. Niğde’de çocuk yaşta evliliklerin Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu belirten Sosyolog Bülent Kara, pilot bölge seçilen Bor ilçesinde çocuk yaşta evliliklerle mücadele için başlatılan projenin, İl Sağlık Müdürlüğü’nün desteğini çekmesiyle askıya alındığını söyledi. Uzmanlar, çocuk gelin vakalarının son yıllarda Niğde merkeze doğru yayıldığı, devlet yetkililerin bu duruma göz yumduğu konusunda uyardı. Milliyet’in Dündarlı’da konuştuğu kadınlar da şikayetçi; “Bassınlar cezayı bakalım bir daha oluyor mu?”
Niğde Devlet Hastanesi yetkilileri, Niğde’nin Dündarlı kasabasında gebe takip uygulamasına başvuruların az olmasını fark ederek harekete geçince, korkunç bir gerçeği ortaya çıkardı. Yapılan araştırmalarda, kız çocuklarının ilkokulda nişanlandırılarak, 11-14 yaş arasında evlendirildiği saptandı.

‘Burada düğün eksik olmaz’
Niğde merkeze bağlı Dündarlı kasabasına, önce davul zurna, ardından üç el silah sesi eşliğinde giriyoruz. Belediye binası bahçesinde oturan birkaç erkeğe, “Düğün mü var” diye sorunca, gülerek yanıt veriyorlar:
“Düğün var tabii. Burada düğün eksik olmaz! Akşam atılan silahları görsen, Teksas gibi!”
Muhtar Numan Sert’le, köy meydanındaki kahvehanesinde konuşuyoruz. Kız çocuklarının erken yaşta evlendirildiklerini inkar etmiyor:
“Çocuk evliliği daha önceleri yoktu. Ortaokulu bitirip liseye devam etmeyen kızlar evlendiriliyor. Diyelim kız 16 yaşında. Nişanlanır, 2 sene sonra da evlenir. Önce imam nikahı kıyılır, sonra resmi nikah beklenir. Kızlar liseye son 5-6 senedir devam ediyor.”
Numan bey, kendi kızını 17 yaşında evlendirmiş. 15 yaş ve altındaki kız çocukların evlendirildiklerini kesinlikle kabul etmiyor, ancak ‘nadiren’ olduğunu söylüyor: “13 yaşında evlendirmek olur mu hiç! 16-17 olabilir, 15 yaş altı zaten suç!”

“Kız sattım”
Köydeki delikanlılar ise Numan bey ile aynı fikirde değil. Kahvede masalarına konuk olduğumuz gençler, 20-25 yaş arasında. Biri yeni askerden dönmüş, 17 yaşında nişanlısı varmış. Diğerleri askere gidecekmiş. Kendilerinden pek bahsetmiyorlar ama belediye başkanının 22 yaşındaki oğlunu, 14 yaşındaki kızla nişanladığını, 8. sınıfta okuyan neredeyse bütün kızların nişanlı olduklarını anlatıyorlar. “Burada kızlar 10, erkekler 20 yaş ve üstü evlendirilir” diyorlar. Masada amcaları sayılacak biri, çocuk yaşta evlendirilmeyen kız çocuklarının sayısının bir elin parmağını geçmeyecek kadar az olduğunu vurgulamak

için; “Bir tane 17 yaşında vardı, ben sattım” diye araya giriyor. “Kız evlendirmek” yerine kullanılan “satmak”. “Satmak” Dündarlı’da sıklıkla telaffuz edilen bir kelime. 78 yaşındaki Mehmet amca da, “Okul bitince kızlar satılıyor” diyerek, köyün ‘usulünün’ böyle olduğunu söylüyor.

“İki senesi kaldı”
Rukiye hanım (51), 15’inde evlenmiş. Bir kızını 13 yaşında evlendirmiş çünkü; “Bu köyün kanunu böyle”.
Bir kızı daha varmış, o bu sene liseye başlayacakmış. “Vermem onu erken” diyor. Kızının okumasını, kendi ve ablasıyla aynı kaderi paylaşmamasını istiyor. Sohbetimize iki kız çocuğu kulak kesiliyor. Bir adam, “Bak mesela, bu 11 yaşında. İki senesi kaldı” deyince, gülüşmeler oluyor. Kadınlar, çevre köylerde de durumun aynı olduğunu söylüyor. Fadime teyze, konuştuğumuz diğer kadınlar gibi, çocukların evlendirilmesini doğru bulmuyor: “Suç değil mi, bassınlar cezayı da bakalım bir daha oluyor mu!”

4 gün 4 gece düğün
Düğün yerine gidiyoruz. Kapıda lokum, bisküvi ve şeker ikramı var. Dündarlı’da düğünler, 4 gün 4 gece sürüyor. Kerpiç bir evin bahçesindeki düğün yerinde, yerdeki sedirlerde oturuluyor. Bahçenin bir ucunda klavye çalıp şarkı söyleyen genç bir adam var. Gelinin lise 2’de okuduğunu, damadın ise askerden yeni geldiğini öğreniyoruz. Ancak damat, gelini evine bırakmaya gittiği için ikisi de düğün yerinde yok. Bir süre gelmelerini bekliyoruz ama düğün sahiplerinden bir beyefendi, gazeteci olduğumuzu öğrenince, bizi kibarca dışarı buyur ediyor.

Liseden 3 mezun
Niğde’de bir sağlık kuruluşunda çalışan, ismini vermek istemeyen sosyal hizmet uzmanı, Dündarlı’nın gebe takibi yapılmayan yerler arasında olması nedeniyle dikkatlerini çektiğini söyledi. Uzman, bir araştırmaya göre, kasabada ortaöğretimden sonra liseye devam ederek mezun olan kız öğrenci sayısının 3 olduğunu belirtti:
“15’inde hâlâ evlenmemiş kızlara ‘evde kalmış’ gözüyle bakılıyor. Kız çocuklar hamile kalınca, yasal işlem başlatılacağı için hastaneye gidemiyor. Kasabada aile içi şiddet vakaları yüksek. Riskli gebeliklerde takip olmadığı için engelli doğan çocuk sayısı da çok fazla.”

Sözlü için arka sıra izni!
Niğde Devlet Hastanesi’nde geçen yıllarda görev yapan bir psikolog ise çocukların ilkokul çağında nişanlandırıldığını saptadıklarını belirterek, bir öğretmen arkadaşının kendisi ile paylaştığı hikayeyi şöyle anlattı:
“Bir öğretmen arkadaşım bir gün bir kız öğrencisine tahtaya kalkmasını söylemiş. Kız ayağa kalkıp yerine oturmuş. Tekrar seslenince yine kalkmış, ardından yine oturmuş. Öğretmen arkadaşım bakmış, kız arkasına bakıp yerine oturuyor. ‘Kalkmama izin vermiyor’ deyip arkadaki bir erkek öğrenciyi gösterince, arkadaşım ‘Oğlum sana ne oluyor’ demiş. Çocuk, ‘Ben onun nişanlısıyım’ diye yanıt vermiş.”
Aileleri nerede?
İsmini vermek istemeyen psikolog, devlet kurumlarının çocuk gelin vakalarına göz yumduğunu savunarak, şöyle devam etti:
“Dündarlı’ya aile içi şiddet için gittiğim sınıfa şöyle bir bakıp, ‘Bunların aileleri yok mu’ dedim. Sınıfta hep 14-15 yaşlarında kızlar ve kucaklarında çocuklar vardı. Dinlemeye onlar gelmiş. Askerden dönen erkekleri, kız çocuklarıyla evlendiriyorlar. Erkek, iş için şehir dışına çıkarsa, kızı beklemeden başkasıyla evlendiriyorlar. İkinci evlilik, 30 yaş ve üstü erkeklerle

 

oluyor. Bu duruma göz yumuluyor. Diyanet de göz yumuyor. Herkes yasak olduğunu biliyor. Adli süreç başlasa, hemen herkesin cezaevine gireceği biliniyor.”

Merkeze yayıldı
Psikolog, çocuk yaşta evliliklerin Niğde merkeze doğru yayıldığı konusunda uyararak, şunları söyledi:
“Ensest de evlilik sebeplerinden biri. İntihar girişiminde bulunan bir kadın, babası tarafından tecavüze uğrayınca evlendirildiğini anlatmıştı. Tecavüzcüsüyle evlendirilen kızlar var. Devlet kademelerinde yüksek mevkilerde bulunan bazı kişilerden, ‘Değiştirip ne yapacaksınız, nasıl önleyeceksiniz’ diyenler olmuştu. Çocuklar ‘Okumak istiyoruz, evlenmek istemiyoruz artık’ diyor ama herkes üç maymunu oynuyor.”

Proje askıya alınmış
Niğde Üniversitesi Sosyoloji bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Bülent Kara, Niğde’de çocuk gelin vakalarının Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu söyledi. Kara, çocuk gelinlerle mücadele için pilot bölge seçilen Bor ilçesinde başlatılan projenin, Niğde İl Sağlık Müdür Ali Rıza Erdoğan’ın desteğini çekmesiyle askıya alındığını belirterek, şunları söyledi:
“Niğde Üniversitesi olarak, Niğde Valiliği ve Bor Kaymakamlığı ile 5 yıllık ‘Ah Bir Çocuk Olsam’ adında ortak bir proje yürütüyorduk. Amaç, erken yaşta evliliklerin nedenlerini tespit etmek ve süreç içinde azalmasını sağlamaktı. Proje 1 yıl sürdü, ancak Bor Kaymakamı görevden alınınca, İl Sağlık Müdürü de projeden çekildi. 2012 Nisan’ında başlatmıştık projeyi,  5 ay önce askıya alındı. İl Sağlık Müdürlüğü, projenin yürütücülerinden olduğu ve desteğini çektiği için devam edemedik. Niğde’de erken yaşta evlilikler, Türkiye ortalamasının üzerinde. Kızlar, 11-14 yaş arasında evlendiriliyor.”

Teyze dediklerim
Sosyal hizmet uzmanına göre, kız çocuklarının eğitimine harcanacak para ‘gereksiz’ görülüyor. Kızlar, 13 yaşında evlenmek zorunda hissettikleri için, erken ergenliğe giriyor. Küçük yaşta ev işlerine alıştırılan kızlar, çocuk yaşta erişkin gibi davranmaya başlıyor:
“Bir gün ziyarete gittiğimiz bir köyün muhtarı durumu paylaşınca bize hak verdi. Sonradan öğrendik ki kızını 13 yaşında evlendirmiş. Bir belediye başkanı da söylediklerimizi onayladı. Meğer o da 21 yaşındaki oğlunu, 13 yaşında bir kızla evlendirmiş. Hamilelikte ortalama yaş, 14. Genelde 20 yaş üstü erkeklerle evlendiriliyorlar. Hastalıklı bir durum var. Ben 37 yaşındayım, hastaneye gelen bazı kadınlara ‘Teyze’ diyordum. Teyze dediklerim benden 10 yaş küçük çıkıyordu. Çocuk yaşta çocuk doğurmaya başladıkları için erken yaşta yıpranıyorlar. 30 yaşında kayınvalide olanlar var.”

 

 

 

 

 

 

 WARIS DIRIE

About her life, her achievements, her foundation January 2013

A NOMAD GİRL IN SOMALIA
 
Waris Dirie was born in 1965 into a nomad family living in the Somali desert near theborder to Ethiopia. At the tender age of five, she underwent the inhuman procedure of genital mutilation. This horrible tardition is still practiced worldwide today, both by Muslims and Christians of this crime every day. At the age 13 Wairs fled from a forced marriage to a man, WHO could have been her grandfather in age. After an adventurous escape she arrived in London and worked there as a housemaid and at McDonalds.
 
SUPERMODEL AND BONDGIRL
 
She was discovered by the British top photographer Terencve Donovan as a model at the age of 18 and became an international celebrity. She moved from London to New York and became famous as one of first Supermodels in the USA. She was the first African woman with an exclusive contarct for a worldwide campaign with REVLON, the worlwide biggest cosmetic company. She worked for all famous fashion brands and was seen on fashion magazines covers from Vogue to Marie Claire.

She was given a part as a James Bond girl in the movie The Living Daylight, side by side with Timothy Dalton.

The BBC produced a documentary on her unique career called Waris Dirie - A Nomad in New York.

 

In 1996 the Secretary-General of the United Nations, Kofi Annan, appointed Waris Dirie a UN Special Ambassador for the elimination of Female Genital Mutilation. She has traveled the world extensively for the UN, participated in numerous conferences on the subject, met with national leaders, Nobel Prize-winners, international stars, gaining support for this important issue as well as generating large donations for the UN.
 
DESERT FLOWER – BLOCKBUSTER
1997 Harper Collins in New York published Waris Dirie’s biography “Desert Flower”. The book quickly became an international bestseller. In the meantime the book has been published in 65 licensed editions, was number 1 on the bestseller lists in many countries (in Germany, for example, the book stayed in the Top Ten list of best-selling books published in the magazine ‘Der Spiegel’ for a total of 120 weeks) and has sold more than 11 million copies worldwide.

DESERT FLOWER FOUNDATION
In 2002 she founded her own foundation, named Waris Dirie Foundation, based in Vienna/Austria, to support her work as a campaigner against FGM. In 2010, the Foundation was re-named “Desert Flower Foundation” to reflect the broader approach to addressing Female Genital Mutilation though economic projects in Africa.

Waris Dirie's boks made Female Genital Multilation an international topic. Since 2002, 16 African countries have banned FGM including Kenya, Ghana, Burkina Faso, Central African Republic, Ivory Coast, Togo and Benin as a consequence of the strong pressure by the international community of states.

AWARDS AND HONOURS
Waris Dirie has received many prestigious prizes and awards for her work and books, such as the “Women’s World Award” by President Mikhail Gorbachev. In 2007 the French President Nicolas Sarkozy presented her with the “Chévalier de la Légion d’Honneur”. The ‘World Demographic Association’ nominated her as the first woman for the ‘Prix de la Gènèration’ and the ‘Martin Buber Foundation’ nominated her as the first woman for the ‘Martin Buber Gold Medal’.

DESERT FLOWER – THE FEATURE FILM
In March 2008 producer and Oscar-winner Peter Hermann (“Nowhere in Africa”) commenced with the shooting of “Desert Flower” (the budget: USD 16 Mio). The initial filming took place in Djibouti with mostly amateur actors. Further locations included New York, Berlin and London. Waris Dirie served as associate producer for the film, which was directed by Sherry Hormann.

The role of Waris Dirie was given to Ethiopian supermodel Liys Kebede. The Face of Estee Luader. Liya Kebede was awarded for Best Young Talent of the Year at the Fikmfestival in Cannes 2010.

The movie Desert Flower celebrated its World premiere at the International Film Festival in Venice on September 5th 2009. Like the subsequent premiere in Berlin, Vienna, Zürich, Paris, Madrid, Amsterdam the movie waqs celebrated by the audience with standing ovations. The movie has generated just in Germany more than 12 Mio. Euros in box Office revenues and has won several prestigious international awards such as the Bavarian film award fro Best Movie 2009 The movie has since benn relaeased in 30 countries, including the US, FRance, Spain, Greece, Brazil, Netherlands, South Korea, Australia and Japan.

DESERT DAWN-ANOTHER BESTSELLER

2001 Time Warner Books London published Waris Dirie second book Desert Dawn, another internationla bestseller. The story : 20 years after her ecape from Somali she decided to return to visit her family. A dangerous trip because Somalia has beeb subjected to a terrrible 12 year çivil war and its population suffers from starvation.

 

 DESERT CHILDREN -THE BOOK TO HER CAMPAIGN

 

In 2005 Time Warner Books London published Waris Dirie's third book Desert Children. Waris Dirie and her team of the Foundation were invesatigatng for two years undecover in African Communities in Europe, from London to Madrid, from Paris to Berlin. The Result: The Genital mutilation is widespread in African Communities in Europe. At least 500.000 girls are afeected in Europe, more girls become victims of this practice everyday.

In Desert Children Waris Dirie continues to tell her life story, starting on the day when she broke her silence. She reports on encounters with and offenders, on the difficult research, on setbacks and achievements.

 Desert Children is a harrowing book in my respects, but it is also a book full of pwer and hope for millions of women. (Der Spiegel/mARCH 2005.

The book Desert Children has been published worldwide. A Europe wide campaign against Female Genital Multilation was initiated by the Desert Flower Foundation. Waris Dirie met with many Eropean politicans, spoke in front of Members of Parlaimanet and the European Union.

 

 

Through the book and the campaign the European Unioan put FGM in 2006 on its agenda for the first time in history. In February 2006 Waris Dirie was invited to Brussels to meet 25 European Ministers to discuss measures against FGM. Many European countries have tightened laws and initiated measures of prevention due to this conference.

In 2007 Waris Dirie started a campaign against FGM together with Scotland Yard and the BBC in the UK.

Waris Dirie :" People have to understand Female Genital Multilation has nothing to do with tradition, culture or religion. It is the most cynical form of child abuse. All countries worldwide are obliged to take serious ans consequent actions against all those WHO practice this crime."

 

 

 

 

LETTER TO MY MOTHER-THE CULTURE CLASH

In 2007 Waris Dirie's book Letter to My Mother was published by Ullstein Verlag Berlin. Dirie says: " This is my most personal book. There are wounds that refuse to heal. My desire to meet my mother again,to forgive her,was intense. I had to realise though, that love and suffering are often irrevocably connected. Working on this book was a painful, though necessary experince...!"

FROM THE BOOK:

"Dear Mother, you asked me why I fight against the tradition of female cutting. Why I cannot accept Allah's Will. We had a big fight and cried in hurt, anger and dissappoinment. I am trying, as you refused to listen to me, to answer you in this letter..."

 

 

 

 

 

 

 

BLACK WOMAN, WHITE COUNTRY

In 2010 Waris Dirie published her latest book Black Woman, White Country (Droemer Knaur, Munich). During the production of the movie Desert Flower, Dirie travelled to Africa to visit the set. During her journey she realises that problems such as FGM and the suppresion of women can only be eradicted through a fundamental change in African societies. Throughout her fight against FGM,Dirie had to recognise that raising awareness on the pyhsical dangers of FGM was not enough -without a real change in the circumstances under which these women lived, no awareness raising campaign could ever be efficient. Pverty, a lack of education and low social status of women provide a breeding ground for practices such as FGM, forced marriages and violonce against women.

 

If Women of Africa can overcome their suppresion and become more independent Africa will change. Dirie decides to return to Africa to help the women of her continent live up to their potential.

 

" Africa has everything it needs, from natural resources to a diverse workforce. Yet, the continent remains dependent on donations that often undermine the development of a functioning market. Africa needs investmens that create qualified jobs. And Africa has torealise that peace is a precondition for any investment and thus growth and eceonomic wellbeing. I want to set an example for young Africans and Show them that migration is not the way to happiness ans wealth. I want them to stay in Africa and build their own countries."WARIS DIRIE.

 

FOUNDATION WITH FRANÇOIS HENRI PINAULT IN PARIS

In January 2009 Dirie became founding member of the new PPR Foundation for Women's Dignity and Rights started by French tycoon Franois Henri Pinault and his wife Salma Hayek.

 

AFRICAN UNION-AMBASSADOR FOR PEACE AND SECURITY

 

INn 2010, Dirie was chosen as an Ambassador for Peace and Security in Africa by the African Union. Her personal goal is to raise more awareness on the situation in her country of birth, Somalia and ongoing war against women in Africa.